O‘zbek polvonlari har doim, hamma vaqt jahonda o‘z o‘rniga ega bo‘lib kelgan. Chunki yurtimizda kuchli murabbiylar, iqtidorli yoshlar, asosiysi, har tomonlama boy infratuzilma, yetakchi maktablarimiz mavjud. Yurtimizdagi “Dinamo” sport majmuasining kurashchilari dovrug‘i butun olamga ma’lum-u mashhur. Bugungi suhbatimiz ham aynan ushbu majmuaning iste’dodli yoshlaridan, O‘zbekiston chempioni (-65 kg), bir necha xalqaro turnirlar sovrindori, 2015 yil AQShning Las-Vegas shahrida bo‘lib o‘tgan jahon chempionati kumush medali sohibi, XXXI yozgi Olimpiada litsenziyasi sohibi Ixtiyor Navro‘zovdir.

 – Har bir inson o‘z-o‘zidan sportchi bo‘lib qolavermaydi. Siz ham kurashchi bo‘lib dunyoga kelmaganingiz aniq....

– Albatta, bolalikning erkaliklari deymizmi, haqiqatdan juda sho‘x bo‘l­ganman. Qarindoshlarim Hasan-Husan akalarim sabab erkin kurashga kirib kelganman. O‘sha vaqtda kurash tushish menga juda yoqardi, qiziqishim yil sayin ortib borardi. Maktabni bitirgach, Respublika Olimpiya zaxiralari kollejiga o‘qishga kirdim. Bir necha yil o‘z ustimda ishlashda davom etib, turli nufuzdagi musobaqalarda qat­nashdim. Yetarli mashg‘ulotlardan so‘ng O‘zbekiston Davlat jismoniy tarbiya institutiga o‘qishga kirdim. O‘qish mobaynida ham bir nechta yutuqlarga erishdim.

– Bu galgi jahon chempionati, ay­niqsa, g‘alabaga teng bo‘lgan final jangi haqida gapirib bersangiz?

– Xabaringiz bo‘lsa, so‘nggi jahon chempionati yangicha ko‘rinishda o‘tdi. Avvallari chempionatda qatnashish ixtiyoriy edi. Endi esa faqat saralangan sportchilar ishtirok etishdi. Shuning uchun bellashuvlar saviyasi juda yuqori bo‘ldi, deb ayta olaman. Turnirdan asosiy maqsadim, albatta, jahon chempioni bo‘lish edi. Ushbu murosasiz kurashda imkoniyatni qo‘ldan boy berib qo‘ygan bo‘lsam-da, Olimpiada litsenziyasiga egalik qildim. Nasib etsa, ushbu kumush medalni Olimpiada oltiniga almashtiraman.

– Murosasiz kurash bahslari asosan sizning vazn toifangizda kuzatildi. Qolaversa, ko‘pchilik muxlislar diqqat-e’tibori ham ushbu vaznga qaratilgandi.

 – Albatta, bizning vaznda bir sportchi titulni muntazam ushlab turolmaydi. Chempionlar tez almashadi. Musobaqada bizning vaznda ishtirok etgan polvonlarning deyarli barchasi yig‘ilgan edi. Hatto ularning orasida sendan ham kuchliroq kurashchilar topiladi. Kuchimga bo‘lgan ishonch va o‘z oldimga qo‘ygan maqsadim sari astoydil intilganim menga omad keltirdi. Qolaversa, gilamga tushar ekanman, ortimdan butun xalqimiz umid bilan boqib turganini, meni qo‘llab-quvvatlab turganliklarini his etdim. Men mag‘lub etgan raqiblar orasida jahon chempionlari, Olimpiada sovrindorlari ham bor edi.

– Sport bilan hamnafas bo‘lish uchun qandaydir sabablar asosiy omil bo‘lib xizmat qiladimi?

– Aytib o‘tganimdek, ham qo‘shni, ham qa­rindosh akalarim ko‘magida sport klubiga borganman. Qaysidir ma’noda kurashchi bo‘lishimga, ushbu natijalarga erishishimda ularning ham hissasi katta. Qolaversa, o‘zimning qiziqishlarim xam muhim rol o‘y­nagan. Oilamizda sportchilar bo‘lmagan, am­mo ayni kunda ukam kurash bilan jiddiy shug‘ullanishni boshlab yuborgan. Hamisha uni qo‘llab-quvvatlayman. Sport bilan shu­g‘ullangan inson hech qachon yutqazmaydi, ham sog‘liq tomondan, ham umr mazmuni boy bo‘ladi.

– Keling, muvaffaqiyatli ishtirok etgan turnirlaringizni yodga olib o‘tsak.

 – Mamlakat chempionati va kubogi musobaqalari ham bir olam. Unda yangidan yangi yoshlar ishtirok etaveradi. Bundan tashqari, Osiyo miqyosidagi turnirlarda yoshlar o‘rtasida 2-3-o‘rinlarni qo‘lga kiritganman. Jahon kubogida 3-o‘rin bilan taqdirlanganman, o‘smirlar o‘rtasida Osiyo chempionati sov­rindori bo‘ldim. Bundan tashqari, Osiyo chempionatida mu­vaffaqiyatli ish­tirok etib, London Olimpiadasiga yo‘l­lanmani qo‘lga kiritdim va kuchli sakkiztalikka kirganman. O‘tgan yili ham Osiyo chempionatida sovrindor bo‘lib, o‘z vaznimga qaytib, Las-Vegasda 2-o‘rinni qo‘lga kiritishga muvaffaq bo‘l­dim. Har bir erishayotgan yutuqlarimda murabbiylarimning yordami katta. Ular har bir harakatimni sinchiklab kuzatishadi, o‘zim sezmagan xatolarni aytishadi va to‘g‘rilashadi. Shu o‘rinda Latif Halimov, Aleksandr Nedorezov, Botir aka Tursunovlarga o‘z minnatdorchiligimni izhor etaman. Ular meni har tomonlama qo‘llab-quvvatlashadi, mas­lahatlar beribgina qol­may, ruhiy tayyorlab borishadi.

–  Oldinda bir qator muhim musobaqalar, va eng mas’uliyatlisi, yozgi Olimpiada o‘yinlari turibdi. Muxlislar sizdan yaxshi natija kutayotganliklari turgan gap. Tayyorgarlik qanday?

– Ayni kunda jiddiy tayyorgarliklar boshlandi. “Dinamo”da har kuni musobaqalarga taraddud jarayoni ketmoqda. Murabbiylarim ham bu shiddatli va hayajonli damlarda menga yelkadosh bo‘lib, maslahatlarini ulashmoqdalar. Olimpiadagacha juda ham kam vaqt qoldi. Hash-pash deguncha fursat ham yetib  keladi. Mashg‘ulotning har bir jarayoniga jarohat olmaslik uchun ehtiyotkorlik bilan yondashmoqdaman. Dastur tuzilib, tarkibida qanday mashg‘ulotlar bajarilish kerakligi, qanday kamchiliklarni bartaraf etish borasida ish olib boriladi. Hatto do‘stlar bilan uchrashuvlarni, marosimlarni ham chetga surib, tartibli mashg‘ulot olib boryapman. Yaqin insonlarim bundan xafa bo‘lishmaydi, ular faqat va faqat meni qo‘llab-quvvatlashadi. Nasib qilsa, yuqori natijalarni qo‘lga kiritishga bor kuchim bilan harakat qilaman. Olimpiadada men orqali Vatanim bayrog‘i yuksaklarda hilpirab tursa, bu sportda orzu qilgan oliy cho‘qqilarimdan biri bo‘ladi.

– 2014 yil Osiyo chempionatida 3-o‘rinni qo‘lga kiritgansiz. Chempion bo‘lish imkoni yo‘q edimi?

– Har bir musobaqaning o‘ziga yarasha mashaqqatli va quvonchli tomonlari bor. Tayyorgarlik juda ham yaxshi bo‘lgandi, biroq ko‘ngildagidek ishtirok etolmadim. Bilmadim, omad yetishmadimi, bunday hodisa men bilan ilk marotaba sodir bo‘ldi. Ikki haftada vaznimni 65 kg gacha kamaytirib, Osiyo o‘yinlarida ishtirok etib, 3-o‘rinni olganman. Osiyo chempioni bo‘lish imkoniyati bo‘lgan, biroq aytib o‘tganimdek, ruhiy toliqish va omadsizlik pand bergan.

– Poytaxtdan tashqarida ham mashg‘ulotlar olib boriladimi? Eshitishimizga qaraganda, avvallari mashg‘ulotlarni Navoiy va Buxoroda olib borgan ekansiz.

– Albatta. Las-Vegasdagi jahon chempionatidan 4 oy oldin chet elda tayyorlandik. Ikki oy Kavkazda, Maxachqal’ada o‘quv-yig‘in mashg‘ulotlarini olib bordik. Bundan tashqari, AQShning boshqa shtatlarida ham taraddud ko‘rdik. Ular bizga nisbatan 12 soat farqqa ega. Tunimiz kunga, kunimiz tunga to‘g‘ri keladi. Shuni hisobga olib, u yerda ham 12 kun mashg‘ulot o‘tadik va jarayonga moslashdik. Bizda tayyorgarlik, qolaversa, tartib yaxshi bo‘lganligi uchun hammasi o‘ylaganimizdek samara berdi. Ilk mashg‘ulotlarimga to‘xtaladigan bo‘lsak, ko‘proq Toshkentda bo‘lganman. Buxoroda tug‘ilib o‘sgan bo‘lsam-da, ayni kunda oilam bilan Navoiyda istiqomat qilamiz. Oilamni borib ko‘rib kelaman. Ko‘proq terma jamoa tarkibida chet elda bo‘laman.

– Sizningcha, Olimpiadaga yana qaysi sportchilar da’vogarlik qilishi mumkin? Behzod Abdurahmonov va Rashid Qurbonovlarning qay birida imkoniyat ko‘proq?

– 57 kg vaznda 3-4 sportchimiz bor. Ular ham jiddiy shug‘ullanishmoqda. Ushbu vaznda ham musobaqaga yo‘llanmani qo‘lga kiritadiganlari bor. 65 kg vaznda faqat men, 61 kg va 70 kg vaznda ham polvonlarimiz bor. -74 kg vaznda Behzod Abdurahmonov va Rashid Qurbonov peshqadam. Ularda ham imkoniyat yetarli. Behzodning imkoniyati ko‘proq, menimcha, u yo‘llanmani qo‘lga kiritsa kerak. -86 kg vaznda Umidjon Usmonov, u ham tayyorgarlik ko‘rmoqda. Unga o‘tgan mavsumda ozgina omad yetishmay qoldi. Keyingi bosqichga tayyorgarlanyapti. U ham albatta litsenziya olishi kerak.

– Butunjahon kurash ittifoqi rey­tingida o‘z vazn toifangiz bo‘yicha 2-o‘rinda turibsiz. Olimpiadagacha buni o‘zgartirish imkoniyati bormi?

– Sira ham iloji yo‘q. Chunki boshqa musobaqada 70 kg vaznda gilamga tushishim mumkin. Olimpiada me’yori -65 kg, undan 50 gramm ko‘p bo‘lsa ham musobaqada ishtirok etish imkoni chegaralanadi. Ayni kunda vaznimni ushlab turish uchun jiddiy shug‘ullanyapman.

– G‘oliblik nashidasidan qanday fa­rahbaxsh tuyg‘ular sezasiz?

– Shohsupada turgan paytimda mashaq­qatli kunlarim, jarohatlar, oilaviy jarayonlar, hammasi ko‘z oldimga keladi. Quvonch ko‘z yoshi balqiydi. Bunday holatlar menda ko‘p bo‘lgan, ushbu hissiyotni so‘z bilan ta’riflash mushkul. Bu men uchun judayam katta sharaf.

– Shaxsiy hayotingizga ham to‘xtalib o‘tsangiz?

– Oilaliman, bitta qizim bor. Oila davrasida kamroq bo‘laman, musobaqalar, mashg‘ulotlar sabab ko‘p vaqt chet elda bo‘­laman, lekin hamisha oilam uchun vaqt ajratishga harakat qilaman.

– Hayotdagi shioringiz va ertangi ulkan rejalaringiz.

– Shiorim – to‘xtamasdan harakat qilish, faqat oldinga intilish. Ertangi kun o‘zim olayotgan mana shu bilim va ko‘nikmalarni yosh sportchilarga o‘rgatish, yosh chempionlarni yetishtirib chiqarish, Vatanimizga sidqi dildan xizmat qilib, yurtimiz sporti rivojiga hissamni qo‘shish.

Dilafro‘z RAHMONOVA suhbatlashdi

“News Arena” gazetasining №3-sonidan (2016 yil) olindi