Yangilik  to'la unutilmas eskiliklar! Mutaxassislarning ijodiy izlanishlari samarasi sifatida o'z o'rnini «soxta to'qqizlik»larga bo'shatib bergan «sof» hujumchilar yana katta sahnaga qaytishmoqda. Avvalroq Xosep Gvardiola «Bavariya»da urfdan qolgan 2-3-5 sxemasiga qaytadan jon ato etgandi. Joriy mavsum Antonio Konte to'satdan «Chelsi»da taktik inqilobni amalga oshirib, shogirdlarini ko'hna golland uslubi – 3-4-3 sxemasi bo'yicha to'p surishga sozladi. Uning samarasi turnir jadvalida o'z ifodasini topgan.   3-4-3ni amaliyotga tatbiq etayotganlar Unutilgan taktik quroldan so'nggi yillarda Marselo Belsaning «Marsel»i hamda Chili terma jamoasi unumli foydalanmoqda. Bu jamoalarning hujumkorlik va yuqori pressingga urg'u berganliklari muxlislarni o'ziga rom etmoqda. Kontening 3-4-3i o'zgacharoq, yanada mukammalroq bo'lgani bois, boshqa jamoalarda ham qiziqish uyg'otmoqda. Masalan, Italiyada aynan shu uslub shaydosi hisoblangan Jan Pero Gasperini kamtarin «Atalanta»ni kuchli beshlikka olib chiqdi. Uning shogirdi Ivan Yurich esa «Jenoa»ning «Milan» va «Yuventus»dan ustunligini ta'minlay oldi. Jamoa ayniqsa, chempionni ishonarli tarzda mahv etdi. Bundesliganing o'rtamiyona jamoalari bo'lmish «Kyoln» hamda «Ayntraxt» aynan shu uslubdan foydalanish evaziga yuqori pog'onalarda borishmoqda. Xo'sh, joriy mavsumda urfga kirib borayotgan 3-4-3 sxemasining afzalliklari nimadan iborat? 3-4-3 sxemasining mohiyati Himoyachilarga nisbatan jiddiy talabchanlik. «Chelsi» o'yinlariga tashrif buyurgan muxlislar o'zlarini o'zga olamga kelib qolgandek his etishadi. Chunki David Luiz hozirda APLning eng yaxshi markaziy himoyachilari qatoriga ko'tarildi. Aynan murabbiyning talabiga ko'ra jamoaga qaytarilgan braziliyalik futbolchi qandaydir g'ayritabiiy qudrat sohibi emas - «top» darajaga ko'tarilgan bo'lmasada, risoladagidek saviya hamda to'g'ri tanlangan taktika evaziga mustahkam istehkom vazifasini ado etmoqda. Luiz 3-4-3 uslubining barcha talablariga to'la javob beradi: 1. «Ikkinchi qavat»dagi ishonchli o'yin; 2. Himoyaning oldingi chizig'ida samarali to'p surish; 3. Pressingda faol ishtirok etish; 4. Samarali uzatmani amalga oshirish. 3-4-3 taktik sxemasi markaziy himoyachilarga o'z mahoratlarini to'la namoyish etishlari uchun qo'shimcha imkoniyatlar yaratib beradi. «Chelsi» «orqa» uchligida David Luiz bilan hamkorlikda to'p surayotgan Sesar Aspilikueta yangi pozitsiyada ko'proq samara keltirmoqda. Aslida qanotda o'ynaydigan himoyachi baland bo'yli bo'lmasada, pozitsiya tanlash qobiliyati evaziga raqiblaridan to'pni olib qo'yishga erishmoqda. Raqib uzatmalarini ilib olish bobida Keyxilldan keyin ikkinchi o'rinda bormoqda. Jurnalistlar tomonidan «kichik Bonuchchi» taxallusi bilan siylangan «Jenoa» a'zosi Armando Itstso esa dastlabki samarali uzatmani qoyilmaqom tarzda bajarish hamda o'yinni «o'qiy» olish qobiliyati bilan barchani o'ziga qaratmoqda. «Atalanta»da Mattia Kaldare ilk uzatmani o'z vaqtida amalga oshirish va «havo»dagi samarali harakatlari orqali Gasperini taktikasining muvaffaqiyatini ta'minlamoqda. Bejizga bu ikki iqtidor sohibiga «Skuadra Adzurra» murabbiylari ishtaha saqlayotganlari yo'q. Qanotlarga ikki yo'nalishdagi o'yinchilarni joylash 3-4-3 taktik uslubi qanotlarga alohida xususiyatga ega bo'lgan ijrochilarni qo'yishni taqozo etadi. Bu manzarani «Chelsi»da yaqqol kuzatish mumkin. Konte so'l qanotga ispaniyalik Markos Alonsoni xarid qilish talabini qo'ydi. Ko'pchilik muxlislar bu futbolchini «ko'klar» saviyasiga mos kelmaydi, degan fikrga borishgandi. Biroq Alonso «Fiorentina»da taktik saboq olgani bois, Kontening uslubini tezda o'zlashtirdi. U safga qo'shilgach, Eden Azarda qo'shimcha imkoniyatlar yuzaga keldi. O'ng qanotda esa «Chelsi»ning avvalgi murabbiylari tomonidan rad etilgan Viktor Mozes samarali o'ynamoqda. Aksariyat Afrika vakillari kabi bu futbolchining bolalik yillari og'ir kechgan, 11 yoshda ota-onasidan judo bo'lgan bolakay uzoq vaqt begona uylarda ulg'aydi. Keyinchalik Angliyadan siyosiy boshpana topib, «Kristal Pelas» skautlarining ko'magi bilan katta futbolga kirib keldi. Agar Konte uni o'z uslubiga moslashtira olmaganida, Viktor hozirgi mavqeiga erisholmasdi. Murabbiy nigeriyalik futbolchiga hujum harakatlarida faol ishtirok etish sharoitini yaratib berdi, ispaniyalik Markos esa asosan himoya uchun javobgar, u har uchrashuvda o'rtacha 3-4 marta raqibdan to'pni olib qo'yadi. Mozes oldingi chiziqdagi faolligi tufayli «Tottenxem» va «Lester» darvozalarini zabt etdi. Har qaysi jamoa o'z imkoniyatlaridan kelib chiqqan holda qanot himoya­chilari oldiga turli vazifalar qo'yadi. Ularning barchasidan avvalo, tezkorlik, chidamlilik va taktik malaka talab etiladi. Kamida bir nafar tirishqoq tayanch yarim himoyachi 3-4-3 sxemasining asosiy sharti. Tayanch yarim himoyachisi o'z vaqtida ortga chekinishi, himoyachilarga yordam berib, imkoniyat tug'ilganda hujumlarni sifatli boshlashi lozim. «Chelsi»da bu yumushni N~Golo Kante ko'ngildagidek uddalamoqda - o'rtacha to'pni olib qo'yish 3,2ga, raqib uzatmalarini ilib olish 2,8ga teng. «Ko'klar»ning uslubidan kelib chiqadigan bo'lsak, bu - fantastik natija! «Atalanta»da yakkakurashlarga doimo Frank Kessi oshiqadi. Gasperini bilan tanishgunga qadar u himoya chizig'ida o'ynardi. «Jenoa»da markaz xavfsizligi uchun ikki nafar chaqqon yigitlar - Rinkon hamda Velozu javobgar. «Kyoln» vakili Marko Xyocher ham shunday fazilati bilan dong taratmoqda. Bu futbolchilarning ko'magisiz maydon markazida muvozanatni ta'minlashning iloji yo'q. Uchburchakdan foydalanish Lui van Galning guvohlik berishicha, uning oltin «Ayaks»i 4-3-3 sxemasidan foydalangan. O'yin davomida ustakorlik bilan uslubni 3-4-3ga o'zgartirishgan. Ya'ni, Danni Blind markaziy himoyadan «organayzer» pozitsiyasiga o'tgan. Zeedorf bilan Davids esa markazda ustunlikni ta'minlashgan, finlyandiyalik Yari Litmanen aqlli uzatmalar uchun mas'ul bo'lgan. E'tiborlisi, van Gal bu shogirdini shaxsiy mablag'i evaziga xarid qilgan ekan! Ular o'ziga xos uchburchak hosil qilish orqali ko'plab kombinatsiyalarni yaratishgan. Shu bilan birga hujumkor trio - Finidi-Overmars-Klyuyvert|Kanudan tashqari barcha futbolchilar doimo himoyaga tayyor turishgan. Xullas, o'sha «Ayaks»dagi munosabatlar yo'nalishi murakkab o'rgimchak to'rini eslatardi. Hujumdagi rang-baranglik 3-4-3 taktikasida «soxta to'qqizlik» 2 nafar hujumkor yarim himoyachi, 2 nafar insayddan foydalanish mumkin. Qisqasi, hujumchilar triosi borasida variantlar etarli. Markaziy hujumchi pozitsiyasida ikki yo'ldan birini tanlash mumkin: undan umuman voz kechish yoki to'pni doimo sheriklariga uzatish mumkin bo'lgan orqaroq pozitsiyaga joylashtirish. «Kyoln»da hujumlarni yakunlash rolini bajarayotgan Antoni Modest har bir uchrashuvda o'rtacha bittadan gol urmoqda. «Atalanta»dagi Andrea Petanyaning asosiy vazifasi esa gol urish emas, balki kasbdoshlarini to'p bilan ta'minlash. U mavsumning eng kamhosil hujumchisi bo'lib qolmoqda. Biroq jamoa peshqadamlarni quvishda davom etmoqda. Hujumkor uchlikdan samarali foydalanish o'yinchilarning yashirin fazilatlarini kashf etish imkonini yaratadi. Bunga misol sifatida «Chelsi»dagi Azarni ko'rsatish mumkin: yangi taktika Edenga erkin musavvir maqomini berdi. U maydonning turli nuqtalarida paydo bo'lib, xavfli vaziyatlarni yuzaga keltirmoqda. Kontening tashabbusi bilan belgiyalik futbolchining natijalari yuksala boshlandi. Davomi Interfutbol.uz saytida.
— deya xabar beradi uff.uz nashri.