O'zbek boks maktabi dunyoda eng kuchlilardan biri sifatida tan olingan. Albatta, sport jamoatchiligining bunday yuksak e'tirofiga o'z-o'zidan erishib bo'lmaydi. O'zbekiston bokschilari esa muntazam ravishda jahon, qit'a va xalqaro miqyosdagi musobaqalarda muvaffaqiyat qozonib kelmoqda.
Bu bir jihatdan yurtimiz iste'dodli yoshlarga boyligi bilan izohlansa, ikkinchi tomondan g'alabalar zamirida iqtidor egalarini to'g'ri tarbiyalayotgan murabbiylarning mashaqqatli mehnati yotibdi.
SPORTS.uz axborot portali bugun o'quvchilar e'tiboriga ko'plab chempionlarni tarbiyalagan bo'lsa-da, o'zi kamtarin inson, murabbiyligi bilan faxrlanadigan mehnatkash mutaxassis Ziyatdinbek Toyg'onboev bilan bo'lgan intervyuni havola etadi.
Ziyatdinbek, aslida o'zingiz ham kuchli bokschi bo'lganingizni bilamiz. Hammasi qanday boshlangan?
Men 11 yoshimdan boks bilan shug'ullanganman. Birinchi ustozim Aleksey Rastarguev bo'ladi. Keyinchalik Lochin Qo'chqorov va Mars Qo'chqorov kabi etuk murabbiylardan sabo oldim. Bugungi murabbiylik faoliyatimda ulardan o'rgangan tajribam va usullarim menga juda katta yordam beryapti.
Bokschi sifatida esa ko'p musobaqalarda qatnashdim, sport ustasi bo'ldim. 1995 yilda kattalar o'rtasida O'zbekiston chempioniligini qo'lga kiritdim.
Keyinchalik - 2001 yilda professional boksga o'tdim. 61 kilogramm vazn toifasida professional bokschi sifatida O'zbekistonning birinchi chempioni nomiga sazovor bo'ldim.
Murabbiy sifatida ham ko'p iste'dodli yoshlarni tarbiyaladingiz. Ular orasida kimlarning imkoniyatini yuqori bo'lgan?
Shogirdlarim juda ko'p va ular qo'lga kiritgan sovrinlar ham shunga yarasha. Hammasini sanab o'tishning imkoni yo'q. Faqatgina bokschi sifatida elga tanilgan shogirdlaridan ayrimlarining imkoniyatlari va yutuqlari haqida gapirishim mumkin.
Taniqli shogirdlarimdan birinchisi Kuvanichbek Toyg'onboevdir. U professional boks bo'yicha ter marta qit'alararo chempionlik kamarini qo'lga kiritgan. Faoliyati davomida Dimitriy Pirog, Joel Mayo, Kit Xolmes, Andrey Tsurkan, Oba Karr, Kassim Ouma kabi tajribali va taniqli bokschilar bilan kuch sinashgan.
Yana bir shogirdim – havaskor bokschilar o'rtasida Osiyo chempioni Sanjarbek Rahmonov bugungi kunda mashhur professional boks yulduzi Floyd Meyvezer klubida shug'ullanyapti. Sanjarbek havaskor bokschi sifatida to'plagan boy tajribasini professional orasida muvaffaqiyatli qo'llamoqda va faoliyatini mag'lubiyatsiz davom ettirmoqda.
Men tarbiyalagan bokschilardan yana biri Shuhrat Abdullaev ham 2011 yili Osiyo chempioni bo'ldi. Xurshidbek Normatov esa havaskor bokschisi sifatidagi muvaffaqiyatli faoliyatidan so'ng AQShda professional boksga qadam qo'ydi va u ham hozirgacha barcha janglarda raqiblarini mag'lub etib kelmoqda. Shuningdek, Jasurbek Latipov bir necha yil davomida O'zbekiston terma jamoasi sharafini munosib himoya qildi. Jahon chempionatlarida kumush va bronza medalga ega chiqdi.
2016 yildagi jahonning eng kuchli bokschisi, Vel Barker kubogi sohibi Hasanboy Do'smatov ham sizning shogirdingiz...
Hasanboy boksdagi muvaffaqiyatlariga bosqichma-bosqich erishib kelmoqda. O'ta chaqqon va tezkor bokschi. Mehnatdan qochmaydi. O'z ustida ko'p ishlaydi. 2013 yili Rossiyada o'tgan Butunjahon universiadasida, 2015 yili Tailanddagi Osiyo chempionatida va ko'plab xalqaro turnirlarda g'olib chiqdi.
2016 yili esa faoliyatidagi eng katta yutug'iga erishdi. Olimpiya o'yinlari chempioni bo'lib barobarida Olimpiadaning boks musobaqalarida texnikasi eng kuchli bo'lgan bokschiga beriladigan Vel Barker kubogiga sazovor bo'ldi. O'zbekistonda hali birorta bokschi bu sovrinni qo'lga kiritmagan.
Ayni paytda Hasanboy Do'smatov Xalqaro havaskor bokschilar uyushmasi – AIBA tomonidan tashkil etilgan The World Series Boxing (WSB) – Butunjahon boks seriyalari musobaqasida "Uzbek Tigers" jamoasi sharafini munosib himoya qilmoqda. Shogirdim bu turnirda 12 ta jang o'tkazib, barcha uchrashuvda zafar quchgan.
Rio Olimpiadasida o'zbek bokschilari dunyoni larzaga soldi. Misli ko'rilmagan g'alabalar qo'lga kiritildi. Tokio Olimpiadasiga ham tayyorgarlik boshlandi. Yana boks cho'qqisini zabt etadigan shogirdlaringiz bormi?
O'zbekistonda iste'dodli sportchilar va shu qatori iqtidorli bokschilar hamjuda ko'p. Hozir men boks bo'yicha jahon chempioni va Olimpiya o'yinlari sovrindori O'tkirbek Haydarov bilan birga yonma-yon turib ishlayapmiz. Shogirdlarimiz orasida iste'dodi va salohiyati bobida Hasanboy Do'smatovdan kam bo'lmagan bolalar bor. Albatta, ularning har biri o'zini ko'rsatib, navbatdagi Olimpiya o'yinlarida O'zbekiston bayrog'ini baland ko'tarish imkoniyati bor.
2020 yili bo'ladigan Tokio Olimpiadasigacha hali ancha vaqt bor. Bokschilar o'zlarining salohiyatlarini to'g'ri yo'naltirib, sport olamining eng nufuzli musobaqada nimalarga qodirligini ko'rsatishi uchun keng imkoniyatlar yaratilgan.
Ziyatdinbek, ba'zan ishonchni oqlamagan shogirdlar ham uchrab turadimi?
Murabbiy har bir shogirdini o'z farzandlaridek teng ko'radi. Ularning yutug'idan quvonadi, mag'lubiyatidan kuyadi. Yutuqlar mashaqqatli mehnat samarasi. Albatta, guruch kurmaksiz bo'lmaganidek, shogirdlarimiz orasidan bir ikkitasi yulduzlik kasaliga uchraganlari bo'lgan. Buni yashirishning hojati yo'q. Lekin hamma narsaning da'vosi vaqt. Ularni ham vaqt tarbiyalaydi. Murabbiy esa har qanday vaziyatda shogirdlarining yutug'idan faxrlanib, o'z ishini davom ettiraveradi.
Samimiy suhbatingiz uchun rahmat.
SPORTS.uz axborot portali ushbu suhbatni uyushtirishda yordam bergan instagramdagi Uzsport_no1 sahifasiga o'z minnatdorligini bildiradi.
— deya xabar beradi uff.uz nashri.