O'zining bir yarim asrlik tarixida futbol ko'plab taniqli murabbiylar faoliyatiga guvoh bo'ldi. Ularning tinimsiz izlanishlari evaziga bu sport turi ham mislsiz yuksalishga erishdi. Zamonamizning taniqli mutaxassislari darajasiga ko'tarilgan Yurgen Klopp, Joze Mourino, Luis Enrike, Diego Simeone, Aleks Fergyuson (ro'yxatni uzoq davom ettirish mumkin) bu taraqqiyotga sezilarli ulush qo'shdilar. Biz esa kelajak futbolida keskin o'zgarishlarni amalga oshirishga shay turgan yosh murabbiylar haqida hikoya qilishni lozim topdik.
Markus Vayntsirl (Germaniya, 40 yoshda, «Augsburg»)
Sevimli sxemasi: 4-2-3-1
Falsafasi: Uyg'unlashgan hujumkor futbol
Ibora: «Jamoa ruhiyatisiz futbol bo'lmaydi. Bir mahoratga ega 2ta jamoa bellashsa, albatta, hamjihatligi yuqorirog'i g'alaba qozonadi».
Hikoyamizni kasbdoshlaridan ajralib turadigan murabbiydan boshlashga qaror qildik. Vayntsirl o'z maqsadini balandparvoz iboralar bilan emas, amaliy ishlari bilan ifodalashni xush ko'radiganlar toifasidan. U imkoni boricha jamoatchilikning, ayniqsa, jurnalistlarning e'tiboridan chetroqda turishni yoqtiradi. Maydonda ham oddiy kiyimlarda paydo bo'lib, o'zini kamtarona tutadi. Lekin ana shu kamtarlik ostida ulkan sir yashiringan - Markus germaniyalik mutaxassislar orasida o'ziga xos murabbiy. «Orangizdan nari borsa 2 yoki 3 nafaringiz risoladagidek saviya­ga ko'tarila olasiz», - degan edi 2011 yilda Germaniyadagi murabbiylar kursining rahbari Frank Vormut zaharxandalik bilan. Vaholanki, o'shanda uning shogirdlari - «Bayer»ga yorqin o'yinlarni o'rgatgan Rojer Shmidt, qisqa vaqt ichida o'zining yordamchisiga aylangan Markus Gistol, «Gannover»ni oyoqqa turg'azgan Tayfun Korkut va qahramonimiz Markus Vayntsirl edilar. 4 yil ichida u shunday samarali ish olib bordiki, uni mamlakatning kelajagi porloq murabbiyi sifatida e'tirof eta boshlashdi.
Turli tajribalarga o'ch bo'lgan Markus ijodini uchinchi divizionning kamtarin jamoasi - «Yan Regensburg»da boshladi. Ikkinchi davrada barcha hujumchilar jarohat tufayli safdan chiqishgach, yosh murabbiy og'ir vaziyatga tushib qoldi. Aynan shu pallada ixtirochilik qobiliyati unga qo'l keldi - jamoa «soxta to'qqizlik» taktik sxemasi asosida to'p sura boshladi va bir qator g'alabalarga erishdi. Jumladan, tajribali «Karlsrue» ham tor-mor etilgach, murabbiy «Augsburg» mutasaddilari e'tiboriga tushdi. Jamoaning shiddatli parvozi 2013 yilning qishidan boshlandi. Birinchi davrani omadsiz o'tkazgan «Augsubrg» jadval tubiga tushib qolgandi. Shoshilinch majlis chaqirgan murabbiy shogird­lariga qarata shunday dedi: «Himoyani uddalay olmayapsizmi, unda hujumga zo'r bering!». Vayntsirlning dadilligidan ruhlangan «Augsubrg» har qanday kuchli raqibga ham o'z hukmini o'tkazishga odatlandi. Vaholanki, byudjeti cheklangan jamoada tarkibni kuchaytirish imkoni deyarli yo'q edi.
Yosh mutaxassis 4-2-3-1 va 4-1-4-1 sxemalaridan unumli foydalanib, shogird­lariga hujumkorlik ruhini singdirdi. Natijada, Tobias Verner va Andre Xan kabi yorqin o'yinchilarni kashf etdi. O'tgan yilning yozida Xanni «Borussiya» M.ga 10 baravar qimmatiga sotishga erishdi.
Markus har bir raqib uslubini videotahlil qilishga alohida e'tibor beradi. Operator yordamida muhim lavhalarni ajratib, futbolchilarning elektron pochtasiga jo'natadi. Shu tariqa 40 yoshli murabbiy «Augsburg»ni 5-pog'onaga ko'tardi va ELda debyutini nishonladi. Yakunda Vayntsirl bundesliganing 2014|2015 yillar mavsumidagi eng yaxshi murabbiyi unvoniga sazovor bo'ldi.
Frank de Bur (Gollandiya, 45 yoshda, «Ayaks»)
Sevimli sxemasi: 4-3-3
Falsafasi: total futbol
Ibora: «Yigitlar, g'alaba qozonmoqchi bo'lsangiz, ikir-chikirlarga ham e'tiborli bo'ling. Har bir harakatingiz qalbingizdan chiqsin!».
4-3-3 sxemasi nafaqat «Ayaks», balki butun golland futbolining tashrif qog'ozi hisoblanadi. Rinus Mixels, Yoxan Kruiff, Lui van Gal kabi taniqli me'morlar uni yuksak cho'qqiga olib chiqishdi. Jozibador, hujumkor total futbol hech qachon o'lmaydi. Uni inkor etganlar esa xuddi «Ayaks»dagi ehtiyotkor Martin Yol singari omadsizlikka yuz tutadilar. 2010 yilning dekabrida uning o'rnini egallagan Frank de Bur mas'uliyatli lavozimga puxta hozirlik ko'rdi - «Ayaks»ning 17 va 19 yoshli jamoalariga 3 yil ustozlik qildi.
Frank «Amsterdam Arena»dagilarga suyukli taktik sxemani qaytardi. Yosh mutaxassis 5 mavsumning faqat bittasida chempionlikni PSVga berib qo'ydi, 4 marta uning shogirdlari shohsupaga ko'tarildilar. Jamoaning EChLdagi sust ishtiroki esa o'z-o'zidan tushunarli. Ma'lumki, «Ayaks» Evropa top-chempionatlari uchun asosiy kadr o'chog'i hisoblanadi. Noyob iqtidor sohiblari bu jamoada uzoq to'p surish imkoniyatiga ega emaslar. De Burdan ta'lim olgan Blind, Vertongen, Alderveyreld, de Yong, Eriksen va Suares allaqachon turli grandlar safidan joy olishdi. Yosh mutaxassisning taktik uslubi o'tmishdoshlarinikidan nimasi bilan farqlanadi? Birinchidan, kuchli pressing.
Raqib jamoa hududida to'p yo'qotilgudek bo'lsa, 2 nafar futbolchi uni qaytarib olishga kirishadi. Ajablanarlisi, jamoa 90 daqiqa shunday bosimni ko'rsata oladi. Ikkinchidan, Frank de Bur o'z shogirdlariga «Ayaks» tarixidagi eng yuksak total futbol ruhini singdira oldi. Murabbiy futbolchilardagi universallikni qadrlaydi, notanish pozitsiyalarda yorqin o'ynay olish qobiliyatini ma'qullaydi. Masalan, Sim de Yongdagi klassik «o'nlik» rolini hozir Davi Klaasen ijro etmoqda. Markazdagi o'yinchilarni qanotlarga olish yoki aksincha, «rokirovka» evaziga «Ayaks» ko'plab g'alabalarga erishmoqda. Iqtidorli murabbiyning «Barselona», «Liverpul», «Tottenxem» va «Nyukasl»ga o'tishi haqida gap-so'zlar urchidi. Biroq u o'z rejalarini maromiga etkazib olish maqsadida Amsterdamni tark etishga shoshilmayapti. Balki joriy mavsum nihoyasida («Ayaks» navbatdagi chempionlik sari dadil odimlamoqda) u xorijga yo'l olar?!
Davomi InterFUTBOL gazetasi blogida.
— deya xabar beradi uff.uz nashri.