Tavsiya qilamiz:
UzBARCA.COM - FC Barcelona Muxlislar sayti !!!
" Real madrid " muxlislari sayti !!!
"FUTBOL TV " Yangiliklar !!
" Real madrid " muxlislari sayti !!!
"FUTBOL TV " Yangiliklar !!
Oliy Majlis Qonunchilik palatasi deputati: O'zbek futbolini zamonaviy yo'lga solish zarur
O'zbekiston Respublikasi Oliy Majlis Qonunchilik palatasi deputati, o'z vaqtida Birinchi Prezidentimiz Islom Karimovning matbuot kotibi lavozimida faoliyat ko'rsatgan taniqli siyosatshunos-tarixchi Azamat Ziyo o'zbek futbolining eng og'riqli muammolari va ularning echimlari haqida o'z fikr-mulohazalarini bildirdi. Uning fikricha, mavjud muammolarni bartaraf etish uchun futbolga oid qonunchilikni takomillashtirish, imtiyozlar berish hamda davlat va jamoat nazoratini o'rnatish lozim.
Maqola matni "Milliy tiklanish" gazetasi saytida e'lon qilingan.
Deputatning fikricha, o'zbek futbolidagi muammolarning biri — futbol klublarining tashkiliy-huquqiy shakli va faoliyati zamonaviy emasligidadir. "Bozor munosabatlariga o'tdikmi, boshqa tarmoqlar qatori futbol tizimi ham mazkur qoidalarda rosmana yashashga o'rganishi kerak. Ya'ni, avvalo har bir klubning o'z qonuniy egasi bo'lsin, hoh yakka shaxs, xoh aktsiyadorlik tartibida. Klublarimiz shundoq ham aktsiyadorlik jamiyati shaklida tuzilgan-ku, e'tirozini qabul qilolmaymiz. Chunki, ular asosan homiylik yo'li bilan tirikligini yaxshi bilamiz. Homiylik — eb ketarga beriladigan har qanday mablag', hatto tog'dek bo'lsin, o'pqonga tushgandek yo'q bo'lib ketaveradi. Vaholanki, mazkur kattadan-katta mablag'lar, nisbatan oz tuyulsa-da, aslida umumiy qozonimiz — milliy iqtisodiyotimizning bir bo'lagi. Hozirgi holatda natija bo'yicha hech kim javobgar emas: na klub, na futbolchi, na murabbiy. Klubning haqiqiy, puli kuyayotgan egasi (egalari) bo'lsa, qanday talab qilib olishni ham, ishni tashkil qilishni ham o'zi biladi", — deb yozadi muallif.
Azamat Ziyo, shuningdek, o'z maqolasida futbolchi va murabbiylarni tayyorlash masalasiga alohida to'xtalgan.
— Ushbu o'ta jiddiy, balki eng asosiy yo'nalishda mamlakatimizda hamon eski maktab uslublari ustuvorligiga shubhamiz yo'q, — deb yozadi deputat. — Shu ma'noda mustamlaka zamonida Minskning “Dinamo” jamoasi gurkiragan qisqa muddatda uning murabbiysi E.Malofeevning namunaviy mashg'ulotlariga bag'ishlangan ko'rsatuv esga tushadi. U futbolchilarga shunday ko'rsatma bergandi: to'p bilan oldinga bordingmi, albatta tep, so'ng tezda orqaga qayt! Hozir ham maydonda tinmay yugurish, qarsillatib tepish, bosim o'tkazish asosiy omillar sanalishiga oid shaxsan guvoh bo'lgan holatlar etarlidir. To'g'ri, ular ham darkor (ayniqsa jismoniy chidam), mazkurlarni eng peshqadam jamoalarda ham kuzatish mumkin (duch kelgan yoqqa tepishdan tashqari, albatta). Biroq futbolchilar etishtirishdagi eng katta kamchilik borki, uni necha yillar burun “Yuventus” jamoasiga taklif qilinib, katta shov-shuvga sababchi bo'lgan, hozirda ushbu jamoada yoshlarga murabbiylik qilayotgan Ilyos Zeytullaev ochiqlab berdi. Ma'lum vaqt muqaddam qurgan suhbatida, O'zbekiston va Italiyada futbolchilarni tarbiyalashdagi eng asosiy farq nimada, savoliga uning javobi shunday jarangladi: bizda bolalikdan aldashga (ya'ni raqibni aldab o'tishga), bu erda esa maydonda o'yinni qanday uyushtirish bo'yicha fikrlashga o'rgatiladi!
O'z murabbiylarimizni erga urishdan mutlaqo yiroqmiz. Ular shaxsiy saviya va imkoni darajasida astoydil ter to'kayotganidan yaxshi xabardormiz. Shu bilan birga, chet ellik ilg'or maktablardan, mashhurlarini emas, indamay halol va fidokorona mehnat qilish qon-qoniga singib ketgan mutaxassislarni taklif qilib, bolalarni o'shalarga topshirish kerak, deb ishonamiz. Yillar o'tib, natija bo'lishiga shubha yo'q. Shu ma'noda 1998 yilgi jahon birinchiligida chorak finaldan chiqolmagan, 2000 yilgi Evropa birinchiligida guruhda bir ochko ololgan nemislar ushbu muvaffaqiyatsizlik-fojiani xolis va har tomonlama o'rganib, shunday xulosaga kelganlar: futbolchilarni tayyorlash ishini tubdan o'zgartirish! Shu tariqa mamlakat futbol federatsiyasining yosh qobiliyatlarni topish va parvarishlashga qaratilgan keng ko'lamli “Iste'dod istab” (“Talentforderung”) dasturi ishlab chiqilgan va 2002 yildan hayotga tatbiq etila boshlangan. 2014 yili esa mevasini ham oldilar — yarim finalda mezbon Braziliyani 7:1, finalda Messi Argentinasini 1:0 hisobida engib, jahon chempioni bo'ldilar.
Yana bir gap. Bir paytlar “Sport” telekanali “Bunyodkor”da to'p surgan mashhur Rivaldo'dan, O'zbekiston va Braziliyada bolalar uchun bu borada yaratilgan sharoitlarga munosabati haqida so'raganida, “sixni ham, kabobni ham kuydirmasdan” mana bu haqiqatni aytgandi: men o'ta kambag'al oilada tug'ilganman, maktabga borishga pulimiz yo'q edi, o'zimni futbolga bag'ishladim, o'z ustimda tinmay ishladim, shu tariqa mashhur futbolchi bo'lish va oilamni qashshoqlikdan qutqarish orzusida taqir erlarda ter to'kdim va bunga erishdim, sizlarda esa yoshlarga barchasi muhayyo, maktablar tekin, to'garaklar, maydonlar, stadionlar ularga muntazir, meningcha, shu narsa ularni bamaylixotirroq qilib qo'ygan bo'lsa kerak!..
"Albatta, bu ishlar birdan bo'lmaydi, lekin kirishish ham kerak-ku. O'tgan chorak asr qanday g'izillab o'tib ketgan bo'lsa, buyog'i ham shunday bo'lishi muqarrar. Tayyorgarlik ko'rib, keng muhokamadan so'ng uzil-kesil hal qilib, futbol sanoatimizni zamonaviy yo'lga solib yuborish lozim. Soha qonunchiligini yaratish, imtiyozlar berish, davlat va jamoatchilik nazoratini qattiq o'rnatish singari tashkiliy-huquqiy qadamlar ham zarur bo'ladi. Birdan natija bo'lmasligi, xatolar, qoqilishlar yuzaga chiqishi turgan gap. Biroq yaqin yillarda jarayon qolipga tushib ketishi, yangicha tizim ishlay boshlashiga ishonchimiz komil", — deydi Azamat Ziyo.
— deya xabar beradi uff.uz nashri.
Maqola matni "Milliy tiklanish" gazetasi saytida e'lon qilingan.
Deputatning fikricha, o'zbek futbolidagi muammolarning biri — futbol klublarining tashkiliy-huquqiy shakli va faoliyati zamonaviy emasligidadir. "Bozor munosabatlariga o'tdikmi, boshqa tarmoqlar qatori futbol tizimi ham mazkur qoidalarda rosmana yashashga o'rganishi kerak. Ya'ni, avvalo har bir klubning o'z qonuniy egasi bo'lsin, hoh yakka shaxs, xoh aktsiyadorlik tartibida. Klublarimiz shundoq ham aktsiyadorlik jamiyati shaklida tuzilgan-ku, e'tirozini qabul qilolmaymiz. Chunki, ular asosan homiylik yo'li bilan tirikligini yaxshi bilamiz. Homiylik — eb ketarga beriladigan har qanday mablag', hatto tog'dek bo'lsin, o'pqonga tushgandek yo'q bo'lib ketaveradi. Vaholanki, mazkur kattadan-katta mablag'lar, nisbatan oz tuyulsa-da, aslida umumiy qozonimiz — milliy iqtisodiyotimizning bir bo'lagi. Hozirgi holatda natija bo'yicha hech kim javobgar emas: na klub, na futbolchi, na murabbiy. Klubning haqiqiy, puli kuyayotgan egasi (egalari) bo'lsa, qanday talab qilib olishni ham, ishni tashkil qilishni ham o'zi biladi", — deb yozadi muallif.
Azamat Ziyo, shuningdek, o'z maqolasida futbolchi va murabbiylarni tayyorlash masalasiga alohida to'xtalgan.
— Ushbu o'ta jiddiy, balki eng asosiy yo'nalishda mamlakatimizda hamon eski maktab uslublari ustuvorligiga shubhamiz yo'q, — deb yozadi deputat. — Shu ma'noda mustamlaka zamonida Minskning “Dinamo” jamoasi gurkiragan qisqa muddatda uning murabbiysi E.Malofeevning namunaviy mashg'ulotlariga bag'ishlangan ko'rsatuv esga tushadi. U futbolchilarga shunday ko'rsatma bergandi: to'p bilan oldinga bordingmi, albatta tep, so'ng tezda orqaga qayt! Hozir ham maydonda tinmay yugurish, qarsillatib tepish, bosim o'tkazish asosiy omillar sanalishiga oid shaxsan guvoh bo'lgan holatlar etarlidir. To'g'ri, ular ham darkor (ayniqsa jismoniy chidam), mazkurlarni eng peshqadam jamoalarda ham kuzatish mumkin (duch kelgan yoqqa tepishdan tashqari, albatta). Biroq futbolchilar etishtirishdagi eng katta kamchilik borki, uni necha yillar burun “Yuventus” jamoasiga taklif qilinib, katta shov-shuvga sababchi bo'lgan, hozirda ushbu jamoada yoshlarga murabbiylik qilayotgan Ilyos Zeytullaev ochiqlab berdi. Ma'lum vaqt muqaddam qurgan suhbatida, O'zbekiston va Italiyada futbolchilarni tarbiyalashdagi eng asosiy farq nimada, savoliga uning javobi shunday jarangladi: bizda bolalikdan aldashga (ya'ni raqibni aldab o'tishga), bu erda esa maydonda o'yinni qanday uyushtirish bo'yicha fikrlashga o'rgatiladi!
O'z murabbiylarimizni erga urishdan mutlaqo yiroqmiz. Ular shaxsiy saviya va imkoni darajasida astoydil ter to'kayotganidan yaxshi xabardormiz. Shu bilan birga, chet ellik ilg'or maktablardan, mashhurlarini emas, indamay halol va fidokorona mehnat qilish qon-qoniga singib ketgan mutaxassislarni taklif qilib, bolalarni o'shalarga topshirish kerak, deb ishonamiz. Yillar o'tib, natija bo'lishiga shubha yo'q. Shu ma'noda 1998 yilgi jahon birinchiligida chorak finaldan chiqolmagan, 2000 yilgi Evropa birinchiligida guruhda bir ochko ololgan nemislar ushbu muvaffaqiyatsizlik-fojiani xolis va har tomonlama o'rganib, shunday xulosaga kelganlar: futbolchilarni tayyorlash ishini tubdan o'zgartirish! Shu tariqa mamlakat futbol federatsiyasining yosh qobiliyatlarni topish va parvarishlashga qaratilgan keng ko'lamli “Iste'dod istab” (“Talentforderung”) dasturi ishlab chiqilgan va 2002 yildan hayotga tatbiq etila boshlangan. 2014 yili esa mevasini ham oldilar — yarim finalda mezbon Braziliyani 7:1, finalda Messi Argentinasini 1:0 hisobida engib, jahon chempioni bo'ldilar.
Yana bir gap. Bir paytlar “Sport” telekanali “Bunyodkor”da to'p surgan mashhur Rivaldo'dan, O'zbekiston va Braziliyada bolalar uchun bu borada yaratilgan sharoitlarga munosabati haqida so'raganida, “sixni ham, kabobni ham kuydirmasdan” mana bu haqiqatni aytgandi: men o'ta kambag'al oilada tug'ilganman, maktabga borishga pulimiz yo'q edi, o'zimni futbolga bag'ishladim, o'z ustimda tinmay ishladim, shu tariqa mashhur futbolchi bo'lish va oilamni qashshoqlikdan qutqarish orzusida taqir erlarda ter to'kdim va bunga erishdim, sizlarda esa yoshlarga barchasi muhayyo, maktablar tekin, to'garaklar, maydonlar, stadionlar ularga muntazir, meningcha, shu narsa ularni bamaylixotirroq qilib qo'ygan bo'lsa kerak!..
"Albatta, bu ishlar birdan bo'lmaydi, lekin kirishish ham kerak-ku. O'tgan chorak asr qanday g'izillab o'tib ketgan bo'lsa, buyog'i ham shunday bo'lishi muqarrar. Tayyorgarlik ko'rib, keng muhokamadan so'ng uzil-kesil hal qilib, futbol sanoatimizni zamonaviy yo'lga solib yuborish lozim. Soha qonunchiligini yaratish, imtiyozlar berish, davlat va jamoatchilik nazoratini qattiq o'rnatish singari tashkiliy-huquqiy qadamlar ham zarur bo'ladi. Birdan natija bo'lmasligi, xatolar, qoqilishlar yuzaga chiqishi turgan gap. Biroq yaqin yillarda jarayon qolipga tushib ketishi, yangicha tizim ishlay boshlashiga ishonchimiz komil", — deydi Azamat Ziyo.
— deya xabar beradi uff.uz nashri.