Tavsiya qilamiz:
UzBARCA.COM - FC Barcelona Muxlislar sayti !!!
" Real madrid " muxlislari sayti !!!
"FUTBOL TV " Yangiliklar !!
" Real madrid " muxlislari sayti !!!
"FUTBOL TV " Yangiliklar !!
Nodir Mirhodiev klassik futbol durdonalari: O'zbekistonning birinchi urinishi
Jurnalistikada shunday bir qoida bor. Buni talab desak ham bo'ladi. Biron bir mavzuni olib chiqish, yoritish uchun “infopovod” kerak. Nimanidir yozmoqchi bo'lsangiz, bunga qandaydir voqea sabab bo'lishi lozim. Ahamiyatli katta voqea, kimningdir yubileyi, tug'ilgan kuni, vafot etgani, biron bir sovrin yoki mukofotning ta'sis etilgani va hokazolar. O'shanga bog'lab maqolami, lavhami, ocherkmi, intervyumi tayyorlab chiqaraverasiz. Shu bahona siz uchun keng maydon bo'ladi. Shuni “infopovod” deyishadi. Istaganingizcha ijod qilaverasiz. Endi esa maqsadga o'tamiz.
Hammamizga ma'lum, shu vaqtga qadar jahon chempionatlari saralashlarida ko'p qatnashganmiz. Bir qarashda, necha marta ishtirok etganimizni aytib berish ham mushkul. Adashib ketish ham mumkin. Turli natijalar va har hil o'yin ko'rsatdik, murabbiylaru futbolchilardan nechtasi kelib ketdi. Bu uzun mavzu, albatta. Lekin bugun bizda JCh saralashidagi birinchi ishtirokimiz haqida suhbatlashishga zo'r “infopovod” bor. Toshkent shahrida mundiallar doirasida o'z uyimizdagi birinchi o'yinni o'tkazganimizga bugun roppa-rosa 20 yil to'ldi. Ana bo'lmasam! Vaqtning tez o'tishini qarang. Naqd yigirma yil-a!
1997 yilning 25 may kuni poytaxtimizdagi “Paxtakor” markaziy stadioni muxlislarga liq to'ldi. Shu kuni O'zbekiston terma jamoasi o'z maydonida jahon chempionatlari tarixida birinchi o'yinini o'tkazayotgandi. O'sha uchrashuvda stadionda bo'lganim uchun o'yingohdagi muhitni yaxshi eslayman. Hammada kayfiyat a'lo edi. Oldimizda jahon chempionati saralashlari bilan bog'liq qanday azoblaru mashmashalar turganini hali hech kim bilmasdi. Barcha jahon chempionatiga chiqishimizga ishonardi, harqalay, umid katta edi. Axir o'sha voqealardan 2,5 yil avval Xirosimadagi Osiyo o'yinlarida g'olib bo'lganmiz, tarkibimiz kuchaysa kuchaygandiki, aslo bo'shashmagandi. Jamoaga Pavel Bugalo, Rustam Shoyirmardonov, Nikolay Shirshov, No''mon Hasanov, Ja'far Irismetov, Oleg Shatskix kabi bir qator iste'dodli futbolchilar kelib qo'shilgan edi. Mundial yo'lida bizga nima halal berishi mumkin axir? Shu kungi raqib esa autsayderlardan hisoblangan Kamboja terma jamoasi edi. Haqiqiy gollar shousini ko'ramiz, deb to'plangandi barcha. Shunday bo'ldi ham. O'yin boshidayoq Nikolay Shirshov jarimadan kuchli zarb bilan hisobni ochdi. Ana bayram! Birinchi bo'limning o'zida hisob 4:0 ga chiqdi. Shu kuni yana N.Hasanov, S.Lebedev (2 ta), A.Fyodorov, J Irismetov urgan gollari yakunda bizga yirik hisobdagi g'alabani (6:0) ni ta'minlab berdi.
Bu o'yin caralashning birinchi bosqichi doirasidagi uchrashuv edi. O'zbekiston terma jamoasi bu bosqichda 5-guruhdan joy olgan bo'lib, unga Kambojadan tashqari yana Indoneziya va Yaman termalari raqiblik qildi. Termamiz birinchi o'yinni mehmonda yamanliklarga qarshi o'tkazib, minimal hisobdagi g'alaba (1:0) bilan yurtimizga qaytib kelgandi. Qolgan uchrashuvlarda ham jiddiy muammolar bo'lmadi. 20 iyunda Toshkentda Indoneziya 3:0 hisobida mag'lub etildi, 24 avgustda esa Yamanni ham yirik – 5:1 hisobida engdik. Safarda indoneziyaliklar bilan bitta durang (1:1), Kamboja ustidan g'alaba (4:1) bizga guruhda mustahkam peshqadamlikni ta'minladi. O'zbekiston terma jamoasi ishonchli qadamlar navbatdagi bosqichga yo'l oldi.
Keyingi bosqich saralashdagi oxirgisi, hal qiluvchisi edi. O'sha jahon chempionati uchun Osiyoga 3,5 ta o'rin berilgandi. Ya'niki, oxirgi bosqichda ikkita guruhda beshtadan jamoa qatnashca, har biridan 1 tadan terma to'g'ridan-to'g'ri JChga chiqardi. Guruhdarda ikkinchi bo'lgan jamoalar o'zaro qit'a pley-offida uchrashib, uchinchi yo'llanma egasini aniqlab olardi. Shundan keyin ham bu juftlikda yutqazgan terma uchun imkoniyat saqlanib qolardi. U endi qit'alararo pley-offda Okeaniya mintaqasi vakili bilan bitta yo'llanma uchun kurash olib borishi talab etilar edi.
Oxirgi bosqichda O'zbekiston terma jamoasi “B” guruhiga tushdi. Bu erda bizga Yaponiya, Janubiy Koreya, Birlashgan Arab Amirliklari va Qozog'iston raqib bo'ldi. O'sha saralashda biz uchun eng esda qolarli voqealar shu bosqichda ro'y berdi. Aytish kerakki, saralashning so'nggi bosqichdagi o'yinlari taqvimi ancha zich tuzilgan edi. Barcha uchrashuvlar 2 oyda o'ynab bo'lindi. Toshkentdagi bahslarni ko'pchilik yaxshi eslasa kerak: har hafta saralash o'yinlari bo'lardi. Har haftada katta futbol bayrami. Zerikishga vaqt yo'q.
Demak, yakuniy bosqichning boshida O'zbekiston Uzoq Sharqqa yo'l oldi. Dastlabki o'yin 1997 yilning 7 sentyabrida Tokioda Yaponiyaga qarshi bo'lib o'tdi. O'yinni bizda jonli efirda olib ko'rsatishgan, faqat 2-chi taymdan boshlab. Translyatsiya ulanishi bilan ekrandagi 4:0 hisobini ko'rib, barchani mazasi qochib qolgan bo'lsa ajabmas. To'g'ri, biz yaponlarga 1996 yilning dekabrida, Osiyo kubogida ham yirik hisobda mag'lub bo'lgandik. Yaponlarning bu jamoasi o'sha musobaqadagisidan aslo bo'sh emasdi. Shu kuni Kadzu Miura degani darvozabonimizni rosa qiynadi. Naqd to'rtta gol soldi azamat. Keyinroq hisobdagi katta ustunlik yaponlarga ta'sir qildi shekilli, ular sal sustlashdi. Shundan foydalangan futbolchilarimiz oldinga tashlanib, vaziyatni biroz bo'lsa-da o'zgartirmoqchi bo'ldi. Oleg Shatskix ikkita, Andrey Fyodorov bitta (penaltidan) gol urib oradagi farqni qisqartirdi. Yaponlarning urgan yana 2 goli o'yindagi yirik g'alabasini ta'minladi – 6:3. O'yinda e'tiborni tortgan bir jihat shu bo'ldiki, terma jamoamiz shu kuni maydonga “Borussiya” (Dordmund)ning hozirgi formasiga juda o'xshash sariq-qora rangi kiyimda maydonga tushgandi. Katta ahamiyatga ega bo'lmasa-da, qandaydir xos bo'lmagan, tushunarsiz ranglar. Mayli, muhimi bu emas.
Bir haftadan keyin jamoamiz Seulga yo'l oldi. Buni qarangki, bu koreyslar bilan 1994 yilgi tarixiy g'alabamizdan keyingi birinchi o'yinimiz edi. Negadir g'alaba qozonishga, hech bo'lmaganda durang o'ynab kelishga ishonch bor edi. O'yin yomon o'tmadi. Garchi 15-daqiqada maydon egalari hisobni ochgan bo'lsa-da, biznikilar tengma-teng o'ynab, muvozanatni ushlashga harakat qilishdi. 75-daqiqada hamyurtlarimiz burchakdan to'pni uzatib berganidan keyin Oleg Shatskix raqib jarima maydonachasida yuzaga kelgan qulay vaziyatdan foydalanib, to'pni boshi bilan darvozaga yo'lladi. Bu gol haqiqiy quvonchga sabab bo'lgandi. Esimda, ekranda Seuldagi arenada bir sektorni to'ldirib o'tirgan o'zbekistonlik muxlislarni ko'rsatishgandi. Yurtimiz bayroqlari hilpiragan, hamma jamoani olqishlagan... Lekin shu kuni loaqal bir ochko olish ham futbolchilarimizga nasib etmagan ekan. 87-daqiqada himoyachilarimizning sustkashligidan foydalangan koreyslar gol urib, muhim uch ochkoni naqd qildi. Shu tariqa, terma jamoamiz Uzoq Sharqqa qilgan “sayohati”dan qup-quruq qaytdi.
Guruhdagi uchinchi o'yin ham mehmonda, bu safar Olmaotada Qozog'iston termasiga qarshi bo'lib o'tdi. Aftidan, jamoamiz raqibidan kuchli tuyulsa-da, o'yin kutilmagan stsenariy ostida kechdi. Livanlik hakam jamoamizni unchalik xush ko'rmasligini yashirib o'tirmadi va 5 nafar futbolchimizga sariq kartochka ko'rsatdi. 84-daqiqada Pavel Bugalo raqib futbolchisiga qo'pollik ishlatib, nafaqat qozog'istonliklarga penalti olib berdi, balki Toshkentda BAAga qarshi bo'lib o'tadigan muhim o'yinda maydonga tushmaydigan bo'ldi. Ruslan Baltiev imkoniyatdan unumli foydalandi. O'yin tugashiga besh daqiqa qolganidan hammaning kayfiyat tushib ketgan, “bu safar ham quruq qaytamiz shekilli” deb turilganida Oleg Shatskix barchaning joniga oro kirdi. Uning uzoqdan kuchli va aniq zarbasi O'zbekiston terma jamoasini mag'lubiyatdan saqlab qoldi. Olmaotada qo'limizdan kelgani shu bo'ldi xolos.
1997 yilning 27 sentyabrida Toshkentda terma jamoamiz tarixida unutilmas uchrashuvlaridan biri bo'lib o'tdi. Shu kuni biz Birlashgan Arab Amirliklariga qarshi o'yin o'tkazdik. Safardagi uchta o'yindan bor-yo'g'i 1 ochko bilan qaytib kelgan termamizga faqat g'alaba kerak edi. O'yindan oldingi bayramona kayftiyatning yana bir sababi ham bor edi: jarohatidan keyin operatsiyani o'tkazgan va uzoq vaqt maydonga tushmagan, jamoamizning etakchi futbolchisi Mirjalol Qosimov bugun uchrashuvda o'ynashi kerak edi. Stadion shu kuni liq to'ldi. Barchada kayfiyat zo'r edi. O'yin ham ajoyib boshlandi. Ketma-ket uyushtirilgan hujumlar 10-daqiqada gol bilan yakunlandi. O'ng qanotdan Abduqahhor Ma'rufalievning jarima maydonchasi tomon uzatgan to'pni markazda turgan Igor Shkvirin o'tkazib yubordi, chapdan etib kelgan Nikolay Shirshov kuchli zarb bilan to'pni darvozaga mixlab qo'ydi. Dahshat! Bugun yutamiz, aniq yutamiz, derdi barcha muxlislar. Hammasi yaxshi ketayotgandi, tashabbus jamoamiz qo'lida edi. Biroq 37-daqiqada ro'y bergan voqea, ehtimol, keyingi voqealarga ham katta ta'sirini o'tkazdi. Sergey Lebedevning chamasi 50 metrga havolatib oshirib bergan pasi raqib jarima maydonchasiga borib tushdi. Bu erda to'p uchun kurashda arab himoyachisi Shuhrat Maqsudovni qo'pollik bilan yiqitdi. Penalti. Ana imkoniyat! Zarbani berish Qosimovga ishonib topshirildi. Biroq Mirjalol Qosimovning sal o'ngroqqa tepgan to'pini darvozabon qaytardi. Afsuski, shunday yaxshi imkoniyat ko'kka sovurildi. Hamma voqealar shundan keyin boshlandi. Taym hali tugamasidan Shuhrat Maqsudovning asabi dosh bermadi va raqibiga nisbatan ishlatgan qo'polligi uchun maydondan haydaldi. Ikkinchi bo'limda esa arab futbolchilari niyatiga etdi. O'yin tizginini qo'lga olgan raqiblar 56-, 64- va 85-daqiqalarda to'p kiritib, g'olib masalasini amalda hal qilib qo'ydi. So'nggi daqiqalarda Ravshan Bozorovning antiqa usulda urilgan goli oradagi farqni qisqartirdi xolos. Alamli mag'lubiyat. Bir kinofilm qahramoni ta'biri bilan aytdanda: “Boshlanishi tantanayu, oxiri shaldiroq arava” bo'ldi. O'zbekiston terma jamoasi shu o'yinda g'alaba qozonganida mundialga chiqishga imkoniyatlarini yaxshilab olardi. Afsuslar bo'lsinkim, unday bo'lib chiqmadi va hamma uyiga tushkun kayfiyatda tarqaldi. Urilmagan penalti, maydondan haydalgan Maqsudov, diskvalifikatsiyadagi P.Bugalo o'rniga olib kelingan Vladislav Filippovning ishonchsiz harakatlari... Mag'lubiyatda o'zimiznikilardan boshqa yana kimni ayblash mumkin?..
Guruhda beshta jamoa o'ynagani bois, keyin turni o'tkazib yubordik. Jamoamiz navbatdagi uchrashuvn yana Toshkentda, Yaponiya termasiga qarshi o'tkazishi kerak edi. Hali ham g'alaba bizga jahon chempionatiga chiqish imkoniyatini berardi. 11 oktyabr kuni “Paxtakor” stadioni muxlislarga to'lib toshdi. Raqibimiz – Yaponiya. O'yinning zo'ri bo'lishi kutilgandi. Aslida shunday bo'ldi ham. Jamoa egnidagi formasi ham o'zgardi. Endi futbolchilarimiz oq-ko'k rangdagi kiyimda maydonga tushdi. Jamoamiz juda yaxshi o'yin ko'rsatdi. Tokioda darvozabonimizni ancha ranjitgan Miura degan hujumchi shu kuni och qoldi. Himoyachilarimiz unga umuman imkoniyat berishmadi. 32-daqiqada esa “Paxtakor” stadioni chin ma'noda portladi. Hujumchilarga yordamga etib kelgan Baxtiyor Qambaraliev chamasi 25-27 metrlardan darvozaning chap burchagini nishonga oldi va zarbada adashmadi. To'p ustunga tegib, darvoza to'ridan joy oldi. Ana bayram! 55 ming nafar tomoshabin a'lo kayfiyatda chiroyli futboldan bahra olardi. Hammasi yaxshi tugashi mumkin edyu, lekin yana o'yin oxiridagi ishonchsiz harakatlar jamoamizga qimmatga tushdi. Jarima maydonchasi yaqinida havoda to'p uchun kurash boy berildi, Vagner Lopesnnig boshi bilan bergan murakkab bo'lmagan zarbasidan keyin to'pni Pavel Bugalo o'tkazib yubordi. Yakuniy hisob 1:1. Jahon chempionatiga chiqishga hali nazariy, matematik hisob-kitoblar bo'yicha imkoniyatlarimiz hali saqlanib qolgan bo'lsa-da, amalda eshiklar biz uchun yopilgandi. Buni hamma tushunib etgandi.
Oradan yana bir hafta o'tib, poytaxtimizga Janubiy Koreya terma jamoasi keldi. Shu kuni stadion to'lib toshmadi, muxlislar endi kamroq edi. O'yinga tushgan ishqibozlar yaxshi eslasa kerak, o'shanda hozirgi fanatlar o'tiradigan 12-, 13-sektorlar mehmon muxlislariga ajratilgandi. Taxminan 1000-1500 nafar koreys ishqibozlari shu kuni umuman tinmadi. Futbolchilari ham bundan ilhomlandimi, darvozamizga naqd beshta golni taxlab qo'ydi. Koreyslar oson, qiynalmasdan, jamoaviy, xilma-xil kombinatsiyalar bilan emin-erkin o'ynab, yirik (5:1) hisobdagi g'alabaga erishdi. Shu o'yindan keyin esga qolgani shu bo'ldiki, muxlislarimiz raqib jamoani qarsaklar, olqishlar bilan kuzatib qo'ydi. Bu kuchlilarga chinakamiga tan berish edi. Ajoyib holat. Munosib o'yin, mardona muxlislik.
25 oktyabrda Qozog'istonga qarshi o'yinga undan ham kam odam keldi. Bunga kelib esa terma jamoamizda bosh murabbiy o'zgardi. Rustam Mirsodiqov o'rniga braziliyalik Ubiraja Vega da Silva tayinlandi. Shkvirin (2 ta), Fyodorov va Qosimovning gollari jamoamizga yirik hisobdagi g'alabani keltirdi – 4:0. Keyingi turda, 2 noyabrda O'zbekiston terma jamoasi Abu-Dabida BAA termasiga qarshi o'yin o'tkazdi. Mundial yo'llanmasi uchun muqarrar imkoniyatlarga ega bo'lib turgan arablarga shu kuni g'alaba suv va havodek zarur edi. Jamoamiz aniq va puxta taktika asosida o'ynab, raqibiga imkon bermadi. O'yinda hisob ochilmadi, BAA terma jamoasi esa qiyin ahvolda qoldi. O'yindan keyin gazetalarimizdan birida “Shuhrat Maqsudov uchun o'ch olindi” sarlavhali sharh chiqqandi. Bu Toshkentdagi o'yinga sha'ma edi. O'shanda arab himoyachisi Shuhratning asabiga tegib, uni janjalga boshlagandi. Voqealar yakunda nima bilan tugaganini esa yuqorida aytib o'tdik.
O'zbekiston terma jamoasi jahon chempionatlari saralashidagi birinchi ishtirokini shu tariqa yakunladi. Guruhimizda Janubiy Koreya birinchi o'rinni egallab, Frantsiya-98ga to'g'ridan-to'g'ri yo'llanmani oldi, Seulda koreyslarni kutilmaganda yutib qo'ygan Yaponiya (2:0) mavqeini birdan yaxshilab olib, oxirigicha imkoniyatni qo'ldan boy bermadi. Guruhda ikkinchi o'rinni olgan yaponlar narigi guruhdagi Eronni yutib, mundialga chiqdi. Biz esa guruhda beshta jamoa ichida to'rtinchi bo'la oldik, xolos.
Mana, o'sha voqealardan keyin oradan 20 yil vaqt o'tipti. Shu davr ichida saralashlarning ancha-munchasida qatnashdik, boshimizdan nimalar o'tmadi. O'sha birinchi urinish esa futbolimiz tarixida qoldi. To'g'ri, o'shanda o'zimizga haddan tashqari ishonib yuborgandik. Axir mundialga chiqish bu Osiyo o'yinlari ham, qit'a chempionati ham emasligini, mundial chempionati saralashi bu boshqa ko'cha, umuman boshqacha o'yin, o'ziga yarasha pastu balandliklardan iborat murakkab jarayon ekanini hali yaxshi bilmasdik. Shu ma'noda ham 1997 yilgi voqealar biz uchun ulkan saboq, katta maktab bo'lgan edi. Nodir Mirhodiev
— deya xabar beradi uff.uz nashri.
Hammamizga ma'lum, shu vaqtga qadar jahon chempionatlari saralashlarida ko'p qatnashganmiz. Bir qarashda, necha marta ishtirok etganimizni aytib berish ham mushkul. Adashib ketish ham mumkin. Turli natijalar va har hil o'yin ko'rsatdik, murabbiylaru futbolchilardan nechtasi kelib ketdi. Bu uzun mavzu, albatta. Lekin bugun bizda JCh saralashidagi birinchi ishtirokimiz haqida suhbatlashishga zo'r “infopovod” bor. Toshkent shahrida mundiallar doirasida o'z uyimizdagi birinchi o'yinni o'tkazganimizga bugun roppa-rosa 20 yil to'ldi. Ana bo'lmasam! Vaqtning tez o'tishini qarang. Naqd yigirma yil-a!
1997 yilning 25 may kuni poytaxtimizdagi “Paxtakor” markaziy stadioni muxlislarga liq to'ldi. Shu kuni O'zbekiston terma jamoasi o'z maydonida jahon chempionatlari tarixida birinchi o'yinini o'tkazayotgandi. O'sha uchrashuvda stadionda bo'lganim uchun o'yingohdagi muhitni yaxshi eslayman. Hammada kayfiyat a'lo edi. Oldimizda jahon chempionati saralashlari bilan bog'liq qanday azoblaru mashmashalar turganini hali hech kim bilmasdi. Barcha jahon chempionatiga chiqishimizga ishonardi, harqalay, umid katta edi. Axir o'sha voqealardan 2,5 yil avval Xirosimadagi Osiyo o'yinlarida g'olib bo'lganmiz, tarkibimiz kuchaysa kuchaygandiki, aslo bo'shashmagandi. Jamoaga Pavel Bugalo, Rustam Shoyirmardonov, Nikolay Shirshov, No''mon Hasanov, Ja'far Irismetov, Oleg Shatskix kabi bir qator iste'dodli futbolchilar kelib qo'shilgan edi. Mundial yo'lida bizga nima halal berishi mumkin axir? Shu kungi raqib esa autsayderlardan hisoblangan Kamboja terma jamoasi edi. Haqiqiy gollar shousini ko'ramiz, deb to'plangandi barcha. Shunday bo'ldi ham. O'yin boshidayoq Nikolay Shirshov jarimadan kuchli zarb bilan hisobni ochdi. Ana bayram! Birinchi bo'limning o'zida hisob 4:0 ga chiqdi. Shu kuni yana N.Hasanov, S.Lebedev (2 ta), A.Fyodorov, J Irismetov urgan gollari yakunda bizga yirik hisobdagi g'alabani (6:0) ni ta'minlab berdi.
Bu o'yin caralashning birinchi bosqichi doirasidagi uchrashuv edi. O'zbekiston terma jamoasi bu bosqichda 5-guruhdan joy olgan bo'lib, unga Kambojadan tashqari yana Indoneziya va Yaman termalari raqiblik qildi. Termamiz birinchi o'yinni mehmonda yamanliklarga qarshi o'tkazib, minimal hisobdagi g'alaba (1:0) bilan yurtimizga qaytib kelgandi. Qolgan uchrashuvlarda ham jiddiy muammolar bo'lmadi. 20 iyunda Toshkentda Indoneziya 3:0 hisobida mag'lub etildi, 24 avgustda esa Yamanni ham yirik – 5:1 hisobida engdik. Safarda indoneziyaliklar bilan bitta durang (1:1), Kamboja ustidan g'alaba (4:1) bizga guruhda mustahkam peshqadamlikni ta'minladi. O'zbekiston terma jamoasi ishonchli qadamlar navbatdagi bosqichga yo'l oldi.
Keyingi bosqich saralashdagi oxirgisi, hal qiluvchisi edi. O'sha jahon chempionati uchun Osiyoga 3,5 ta o'rin berilgandi. Ya'niki, oxirgi bosqichda ikkita guruhda beshtadan jamoa qatnashca, har biridan 1 tadan terma to'g'ridan-to'g'ri JChga chiqardi. Guruhdarda ikkinchi bo'lgan jamoalar o'zaro qit'a pley-offida uchrashib, uchinchi yo'llanma egasini aniqlab olardi. Shundan keyin ham bu juftlikda yutqazgan terma uchun imkoniyat saqlanib qolardi. U endi qit'alararo pley-offda Okeaniya mintaqasi vakili bilan bitta yo'llanma uchun kurash olib borishi talab etilar edi.
Oxirgi bosqichda O'zbekiston terma jamoasi “B” guruhiga tushdi. Bu erda bizga Yaponiya, Janubiy Koreya, Birlashgan Arab Amirliklari va Qozog'iston raqib bo'ldi. O'sha saralashda biz uchun eng esda qolarli voqealar shu bosqichda ro'y berdi. Aytish kerakki, saralashning so'nggi bosqichdagi o'yinlari taqvimi ancha zich tuzilgan edi. Barcha uchrashuvlar 2 oyda o'ynab bo'lindi. Toshkentdagi bahslarni ko'pchilik yaxshi eslasa kerak: har hafta saralash o'yinlari bo'lardi. Har haftada katta futbol bayrami. Zerikishga vaqt yo'q.
Demak, yakuniy bosqichning boshida O'zbekiston Uzoq Sharqqa yo'l oldi. Dastlabki o'yin 1997 yilning 7 sentyabrida Tokioda Yaponiyaga qarshi bo'lib o'tdi. O'yinni bizda jonli efirda olib ko'rsatishgan, faqat 2-chi taymdan boshlab. Translyatsiya ulanishi bilan ekrandagi 4:0 hisobini ko'rib, barchani mazasi qochib qolgan bo'lsa ajabmas. To'g'ri, biz yaponlarga 1996 yilning dekabrida, Osiyo kubogida ham yirik hisobda mag'lub bo'lgandik. Yaponlarning bu jamoasi o'sha musobaqadagisidan aslo bo'sh emasdi. Shu kuni Kadzu Miura degani darvozabonimizni rosa qiynadi. Naqd to'rtta gol soldi azamat. Keyinroq hisobdagi katta ustunlik yaponlarga ta'sir qildi shekilli, ular sal sustlashdi. Shundan foydalangan futbolchilarimiz oldinga tashlanib, vaziyatni biroz bo'lsa-da o'zgartirmoqchi bo'ldi. Oleg Shatskix ikkita, Andrey Fyodorov bitta (penaltidan) gol urib oradagi farqni qisqartirdi. Yaponlarning urgan yana 2 goli o'yindagi yirik g'alabasini ta'minladi – 6:3. O'yinda e'tiborni tortgan bir jihat shu bo'ldiki, terma jamoamiz shu kuni maydonga “Borussiya” (Dordmund)ning hozirgi formasiga juda o'xshash sariq-qora rangi kiyimda maydonga tushgandi. Katta ahamiyatga ega bo'lmasa-da, qandaydir xos bo'lmagan, tushunarsiz ranglar. Mayli, muhimi bu emas.
Bir haftadan keyin jamoamiz Seulga yo'l oldi. Buni qarangki, bu koreyslar bilan 1994 yilgi tarixiy g'alabamizdan keyingi birinchi o'yinimiz edi. Negadir g'alaba qozonishga, hech bo'lmaganda durang o'ynab kelishga ishonch bor edi. O'yin yomon o'tmadi. Garchi 15-daqiqada maydon egalari hisobni ochgan bo'lsa-da, biznikilar tengma-teng o'ynab, muvozanatni ushlashga harakat qilishdi. 75-daqiqada hamyurtlarimiz burchakdan to'pni uzatib berganidan keyin Oleg Shatskix raqib jarima maydonachasida yuzaga kelgan qulay vaziyatdan foydalanib, to'pni boshi bilan darvozaga yo'lladi. Bu gol haqiqiy quvonchga sabab bo'lgandi. Esimda, ekranda Seuldagi arenada bir sektorni to'ldirib o'tirgan o'zbekistonlik muxlislarni ko'rsatishgandi. Yurtimiz bayroqlari hilpiragan, hamma jamoani olqishlagan... Lekin shu kuni loaqal bir ochko olish ham futbolchilarimizga nasib etmagan ekan. 87-daqiqada himoyachilarimizning sustkashligidan foydalangan koreyslar gol urib, muhim uch ochkoni naqd qildi. Shu tariqa, terma jamoamiz Uzoq Sharqqa qilgan “sayohati”dan qup-quruq qaytdi.
Guruhdagi uchinchi o'yin ham mehmonda, bu safar Olmaotada Qozog'iston termasiga qarshi bo'lib o'tdi. Aftidan, jamoamiz raqibidan kuchli tuyulsa-da, o'yin kutilmagan stsenariy ostida kechdi. Livanlik hakam jamoamizni unchalik xush ko'rmasligini yashirib o'tirmadi va 5 nafar futbolchimizga sariq kartochka ko'rsatdi. 84-daqiqada Pavel Bugalo raqib futbolchisiga qo'pollik ishlatib, nafaqat qozog'istonliklarga penalti olib berdi, balki Toshkentda BAAga qarshi bo'lib o'tadigan muhim o'yinda maydonga tushmaydigan bo'ldi. Ruslan Baltiev imkoniyatdan unumli foydalandi. O'yin tugashiga besh daqiqa qolganidan hammaning kayfiyat tushib ketgan, “bu safar ham quruq qaytamiz shekilli” deb turilganida Oleg Shatskix barchaning joniga oro kirdi. Uning uzoqdan kuchli va aniq zarbasi O'zbekiston terma jamoasini mag'lubiyatdan saqlab qoldi. Olmaotada qo'limizdan kelgani shu bo'ldi xolos.
1997 yilning 27 sentyabrida Toshkentda terma jamoamiz tarixida unutilmas uchrashuvlaridan biri bo'lib o'tdi. Shu kuni biz Birlashgan Arab Amirliklariga qarshi o'yin o'tkazdik. Safardagi uchta o'yindan bor-yo'g'i 1 ochko bilan qaytib kelgan termamizga faqat g'alaba kerak edi. O'yindan oldingi bayramona kayftiyatning yana bir sababi ham bor edi: jarohatidan keyin operatsiyani o'tkazgan va uzoq vaqt maydonga tushmagan, jamoamizning etakchi futbolchisi Mirjalol Qosimov bugun uchrashuvda o'ynashi kerak edi. Stadion shu kuni liq to'ldi. Barchada kayfiyat zo'r edi. O'yin ham ajoyib boshlandi. Ketma-ket uyushtirilgan hujumlar 10-daqiqada gol bilan yakunlandi. O'ng qanotdan Abduqahhor Ma'rufalievning jarima maydonchasi tomon uzatgan to'pni markazda turgan Igor Shkvirin o'tkazib yubordi, chapdan etib kelgan Nikolay Shirshov kuchli zarb bilan to'pni darvozaga mixlab qo'ydi. Dahshat! Bugun yutamiz, aniq yutamiz, derdi barcha muxlislar. Hammasi yaxshi ketayotgandi, tashabbus jamoamiz qo'lida edi. Biroq 37-daqiqada ro'y bergan voqea, ehtimol, keyingi voqealarga ham katta ta'sirini o'tkazdi. Sergey Lebedevning chamasi 50 metrga havolatib oshirib bergan pasi raqib jarima maydonchasiga borib tushdi. Bu erda to'p uchun kurashda arab himoyachisi Shuhrat Maqsudovni qo'pollik bilan yiqitdi. Penalti. Ana imkoniyat! Zarbani berish Qosimovga ishonib topshirildi. Biroq Mirjalol Qosimovning sal o'ngroqqa tepgan to'pini darvozabon qaytardi. Afsuski, shunday yaxshi imkoniyat ko'kka sovurildi. Hamma voqealar shundan keyin boshlandi. Taym hali tugamasidan Shuhrat Maqsudovning asabi dosh bermadi va raqibiga nisbatan ishlatgan qo'polligi uchun maydondan haydaldi. Ikkinchi bo'limda esa arab futbolchilari niyatiga etdi. O'yin tizginini qo'lga olgan raqiblar 56-, 64- va 85-daqiqalarda to'p kiritib, g'olib masalasini amalda hal qilib qo'ydi. So'nggi daqiqalarda Ravshan Bozorovning antiqa usulda urilgan goli oradagi farqni qisqartirdi xolos. Alamli mag'lubiyat. Bir kinofilm qahramoni ta'biri bilan aytdanda: “Boshlanishi tantanayu, oxiri shaldiroq arava” bo'ldi. O'zbekiston terma jamoasi shu o'yinda g'alaba qozonganida mundialga chiqishga imkoniyatlarini yaxshilab olardi. Afsuslar bo'lsinkim, unday bo'lib chiqmadi va hamma uyiga tushkun kayfiyatda tarqaldi. Urilmagan penalti, maydondan haydalgan Maqsudov, diskvalifikatsiyadagi P.Bugalo o'rniga olib kelingan Vladislav Filippovning ishonchsiz harakatlari... Mag'lubiyatda o'zimiznikilardan boshqa yana kimni ayblash mumkin?..
Guruhda beshta jamoa o'ynagani bois, keyin turni o'tkazib yubordik. Jamoamiz navbatdagi uchrashuvn yana Toshkentda, Yaponiya termasiga qarshi o'tkazishi kerak edi. Hali ham g'alaba bizga jahon chempionatiga chiqish imkoniyatini berardi. 11 oktyabr kuni “Paxtakor” stadioni muxlislarga to'lib toshdi. Raqibimiz – Yaponiya. O'yinning zo'ri bo'lishi kutilgandi. Aslida shunday bo'ldi ham. Jamoa egnidagi formasi ham o'zgardi. Endi futbolchilarimiz oq-ko'k rangdagi kiyimda maydonga tushdi. Jamoamiz juda yaxshi o'yin ko'rsatdi. Tokioda darvozabonimizni ancha ranjitgan Miura degan hujumchi shu kuni och qoldi. Himoyachilarimiz unga umuman imkoniyat berishmadi. 32-daqiqada esa “Paxtakor” stadioni chin ma'noda portladi. Hujumchilarga yordamga etib kelgan Baxtiyor Qambaraliev chamasi 25-27 metrlardan darvozaning chap burchagini nishonga oldi va zarbada adashmadi. To'p ustunga tegib, darvoza to'ridan joy oldi. Ana bayram! 55 ming nafar tomoshabin a'lo kayfiyatda chiroyli futboldan bahra olardi. Hammasi yaxshi tugashi mumkin edyu, lekin yana o'yin oxiridagi ishonchsiz harakatlar jamoamizga qimmatga tushdi. Jarima maydonchasi yaqinida havoda to'p uchun kurash boy berildi, Vagner Lopesnnig boshi bilan bergan murakkab bo'lmagan zarbasidan keyin to'pni Pavel Bugalo o'tkazib yubordi. Yakuniy hisob 1:1. Jahon chempionatiga chiqishga hali nazariy, matematik hisob-kitoblar bo'yicha imkoniyatlarimiz hali saqlanib qolgan bo'lsa-da, amalda eshiklar biz uchun yopilgandi. Buni hamma tushunib etgandi.
Oradan yana bir hafta o'tib, poytaxtimizga Janubiy Koreya terma jamoasi keldi. Shu kuni stadion to'lib toshmadi, muxlislar endi kamroq edi. O'yinga tushgan ishqibozlar yaxshi eslasa kerak, o'shanda hozirgi fanatlar o'tiradigan 12-, 13-sektorlar mehmon muxlislariga ajratilgandi. Taxminan 1000-1500 nafar koreys ishqibozlari shu kuni umuman tinmadi. Futbolchilari ham bundan ilhomlandimi, darvozamizga naqd beshta golni taxlab qo'ydi. Koreyslar oson, qiynalmasdan, jamoaviy, xilma-xil kombinatsiyalar bilan emin-erkin o'ynab, yirik (5:1) hisobdagi g'alabaga erishdi. Shu o'yindan keyin esga qolgani shu bo'ldiki, muxlislarimiz raqib jamoani qarsaklar, olqishlar bilan kuzatib qo'ydi. Bu kuchlilarga chinakamiga tan berish edi. Ajoyib holat. Munosib o'yin, mardona muxlislik.
25 oktyabrda Qozog'istonga qarshi o'yinga undan ham kam odam keldi. Bunga kelib esa terma jamoamizda bosh murabbiy o'zgardi. Rustam Mirsodiqov o'rniga braziliyalik Ubiraja Vega da Silva tayinlandi. Shkvirin (2 ta), Fyodorov va Qosimovning gollari jamoamizga yirik hisobdagi g'alabani keltirdi – 4:0. Keyingi turda, 2 noyabrda O'zbekiston terma jamoasi Abu-Dabida BAA termasiga qarshi o'yin o'tkazdi. Mundial yo'llanmasi uchun muqarrar imkoniyatlarga ega bo'lib turgan arablarga shu kuni g'alaba suv va havodek zarur edi. Jamoamiz aniq va puxta taktika asosida o'ynab, raqibiga imkon bermadi. O'yinda hisob ochilmadi, BAA terma jamoasi esa qiyin ahvolda qoldi. O'yindan keyin gazetalarimizdan birida “Shuhrat Maqsudov uchun o'ch olindi” sarlavhali sharh chiqqandi. Bu Toshkentdagi o'yinga sha'ma edi. O'shanda arab himoyachisi Shuhratning asabiga tegib, uni janjalga boshlagandi. Voqealar yakunda nima bilan tugaganini esa yuqorida aytib o'tdik.
O'zbekiston terma jamoasi jahon chempionatlari saralashidagi birinchi ishtirokini shu tariqa yakunladi. Guruhimizda Janubiy Koreya birinchi o'rinni egallab, Frantsiya-98ga to'g'ridan-to'g'ri yo'llanmani oldi, Seulda koreyslarni kutilmaganda yutib qo'ygan Yaponiya (2:0) mavqeini birdan yaxshilab olib, oxirigicha imkoniyatni qo'ldan boy bermadi. Guruhda ikkinchi o'rinni olgan yaponlar narigi guruhdagi Eronni yutib, mundialga chiqdi. Biz esa guruhda beshta jamoa ichida to'rtinchi bo'la oldik, xolos.
Mana, o'sha voqealardan keyin oradan 20 yil vaqt o'tipti. Shu davr ichida saralashlarning ancha-munchasida qatnashdik, boshimizdan nimalar o'tmadi. O'sha birinchi urinish esa futbolimiz tarixida qoldi. To'g'ri, o'shanda o'zimizga haddan tashqari ishonib yuborgandik. Axir mundialga chiqish bu Osiyo o'yinlari ham, qit'a chempionati ham emasligini, mundial chempionati saralashi bu boshqa ko'cha, umuman boshqacha o'yin, o'ziga yarasha pastu balandliklardan iborat murakkab jarayon ekanini hali yaxshi bilmasdik. Shu ma'noda ham 1997 yilgi voqealar biz uchun ulkan saboq, katta maktab bo'lgan edi. Nodir Mirhodiev
— deya xabar beradi uff.uz nashri.