Belgiya terma jamoasining jahon reytingida etakchilik qilayotgani ko'pchilikni ajablantirishi aniq. To'g'ri-da, dunyo futboli tojini 5 bora kiygan Braziliya ham, yirik musobaqalarning doimiy favoritlari hisoblangan nomdor terma jamoalar ham bu mitti davlat vakillarini yo'lboshchi sifatida tan olishga majburlar. Boisi, shu paytgacha nafaqat jahon, balki qit'a miqyosida ham bir marta bo'lsada shohsupaga ko'tarilmagan «qizil iblislar» FIFA reytingida fantastik o'sishni qayd etishdi. To'g'ri, reyting etakchiligi uchun sovrin belgilanmagan. Lekin nima bo'lganda ham, oldinda yurishning o'ziga yarasha gashti bor.
Uzoqqa bormaylik, bundan atigi 6 yil avval Belgiya futbolida keskin yuksalishdan dalolat beradigan hech qanday alomat ko'zga tashlanmasdi. Chunki «qizil iblislar» termasi jahon reytingida 66-o'rindan joy olishgan, mamlakat klublarining EChLdagi ishtiroki ilk bosqichlaridayoq yakuniga etardi. Biroq qisqa vaqt ichida noyob iqtidorlar «konveyeri»ni yo'lga qo'ygan Belgiya eng kuchli terma jamoalarga bosh bo'lib oldi. Yuksalish ko'pchilikni ajablantirgan bo'lsada, uni tasodifga yo'yish noto'g'ri - yosh iqtidor sohiblarini samarali tizim asosida tarbiyalash evaziga Belgiya shunday taraqqiyotga erishdi. Tabiiyki, qatorasiga 2-marta yirik turnirning ishtirokchisiga aylangan jamoaning so'nggi yillardagi ishonchli o'yinlari FIFA reytingida o'z ifodasini topdi.
Samarali tizim
Belgiyalik Mishel Sablon har doim voqealar rivojini avvaldan aniq bila olmagan. Masalan, u 1990 yilda Belgiya terma jamoasi murabbiylar shtabining a'zosi sifatida Angliya bilan kechgan nimchorak final bahsining «over-taym»lari yakunlanishiga 5 daqiqa qolganida o'yindan keyingi penaltilar seriya­sida qatnashadigan futbolchilar ro'yxatini tuzib qo'ygandi. Biroq uning baxtiga qarshi, Devid Plat belgiyaliklar darvozasini ishg'ol etib, ularning lotereyaga bo'lgan umidlarini puchga chiqargandi. «Bu meni shunchalik darg'azab qildiki, alamdan ro'yxatni burda-burda qilib tashladim», -deya hikoya qilgandi Sablon keyinchalik.
Oradan 8 yil o'tib, u yana belgiyalik yoshlarning hayratomuz yuksalishlariga bosh-qosh bo'ldi. Lekin JCh-98dagi muvaffaqiyatsizlik mutaxassisni boshqacha yo'l tutishga undadi. O'shanda Gollandiya, Meksika va Janubiy Koreya bilan bir guruhdan joy olgan Belgiya «pley-off» bosqichiga chiqolmagandi. Shu bois, Mishel Bob Brovays bilan hamkorlikda mamlakat futbolini yuksaltirish loyihasini yaratishga kirishdi. Barcha yosh toifasidagi terma jamoalarda boy tajriba to'plagan Brovays bilan birgalikda qo'shni Gollandiya va Frantsiyadagi o'quv-mashg'ulotlar uslubini diqqat bilan o'rganishdi.
Shuningdek, «Ayaks» va «Barselona»dek mashhur klublar bilim maskanlarida malaka oshirishdi. Nihoyat, tinimsiz izlanishlar natijasida tadqiqotchilar mamlakatdagi barcha terma jamoalar bir xil taktik sxema - 4-3-3da to'p surishlari kerak, degan xulosaga kelishdi. Mutasaddilar esa yosh javohirlarga sayqal berishda natija birinchi o'rinda ekanligini anglab, inqilobiy loyihalarga izn bera boshlashdi. Shu tariqa bolakaylar o'ta kichik o'lchamdagi (2x2, 5x5, 8x8) maydonchalarda dribling va diagonal uzatmalar san'atini egallashga kirishdilar. Belgiya yaqin kelajakda aynan shu xususiyatlarga tayangan holda to'p surishni rejalashtirgandi.
Mazkur tizimning tez orada o'z mevasini berishiga Mishel Sablon shubha qilmasdi. O'z maqsadini etakchi klublar rahbarlariga etkazish uchun 100dan ko'proq seminarlar tashkillashtirdi. Lyoven universiteti mutaxassislariga bolalar va o'smirlar futbolidagi muammolarni aniqlash vazifasini topshirdi. Belgiyadagi bolalar va o'smirlar futbolining gurkirab rivojlanishiga mamlakatda 14-18 yoshdagi o'smirlar va qizlar uchun ochilgan maxsus maktablar katta hissa qo'shdi. Bu bilim maskanlarida haftasiga 4ta mamlakat futbol federatsiyalari mutaxassislarining saboq berishlari yo'lga qo'yildi. Shu tariqa yosh tarbiyalanuvchilar qo'shimcha amaliyotga ega bo'lishdi. Ushbu sa'y-harakatlar futbol olamiga Aksel Vitsel, Stiven Defur, Tibo Kurtua, Kevin de Bryuyne, Nosir Shodli va Muso Dembele kabi mohir futbolchilarni etishtirib berdi.
Bolalar va o'smirlar futboliga bo'lgan yondashuvning o'zgarishi Belgiya futboli taraqqiyotidagi omillardan biri, xolos. Ikkinchi asosiy omil - klublar infratuzilmasini tubdan isloh qilish. Yosh iqtidor sohiblarining top-klublar safidan joy olishlarida o'ziga xos tramplin vazifasini o'tash ham sharafli, ham o'ta manfaatli ekanligini nihoyat, bu erdagi klublar mutasaddilari ham tushunib etdilar. O'z akademiyasi ravnaqi uchun 18 mln. evro sarflagan «Standart» qisqa vaqt ichida Fellayni, Vitsel va Defur kabi saviyali futbolchilarni kashf etdi. «Genk»dek kamtarin jamoa ham o'z maydoni holatini yaxshilash, manej barpo etish va selektsiya tizimini talab darjasiga olib chiqish uchun 3 mln. evrodan voz kechishga ahd qildi. Uning ilk mevalaridan - Tibo Kurtua voyaga etgach, xarajatlar bir necha baravar ortig'i bilan qoplandi.
Davomi InterFUTBOL gazetasi blogida.
— deya xabar beradi uff.uz nashri.