O'sha mashhur kinofilmdagi voqealar rivoji qay darajada hayotiy ekanligiga borgan sari ishonmay ilojimiz yo'q. Agar siz o'zbek futbol muxlisi bo'lsangiz gap ne haqda borayotganini anglagandirsiz. Balki, Gollivud kinoustalari tomonidan suratga olingan filmni ko'rgan yoki ko'rmagandirsiz? Mabodo, syujet yodingizdan chiqqan bo'lsa eslatib qo'yishim mumkin.
Repriza...
Har yili 2 fevral kuni Amerikaning mo'jazgina Pankston shaharchasida “Sug'ur kuni” bayrami o'tkaziladi. O'sha kuni odamlar Fil laqabli sug'urning o'zini tutishi va qiliqlariga qarab ob-havoni qanday kelishi borasida fol ochadilar. Qarangki, har yili mana shu bayramni Pittsburg televideniesi orqali yoritish takabbur va o'zbilarmon ob-havo sharhlovchisi Fil Konnors zimmasiga yuklanadi. Teleboshlovchi esa o'z ishidan qoniqmay quygan va u chekka shaharchada o'tadigan mana shu festivalni juda yomon ko'radi. Shaharcha odamlari bo'lsa bu bayramni orziqib kutadilar.
Telemuxbir navbatdagi sug'ur kunini suratga olish uchun shaharchaga kelganida u g'alati hodisa girdobiga tushib qoladi. Festivalni yakunlab mehmonxonada tunab qolgan Fil radiouyg'otgich qo'shig'i ostida yana ikkinchi fevral tongida uyg'onadi. U hech chiqib ketib bo'lmaydigan - qandaydir vaqt qopqonida qolib ketgandi. Chunki, endi u o'sha erdagi zamon va makon bilan umuman 3 fevralga o'tmay, har kuni 2 fevral kunini boshidan qayta-qayta o'tkazar edi. Kibrli teleboshlovchining shahardan chiqib ketishini iloji yo'q, chunki qor bo'roni barcha yo'llarni to'sib qo'ygan. Film qahramoni zanjir singari takrorlanaveradigan bir xil voqealarga boy 2 fevral kuni asiriga aylagandi. Musiqada ma'lum bir bo'limning takror ijro etilishi uchun repriza belgisi qo'yiladi. Muallif tomonidan filmga ushbu syujet asos qilib olinganligining mantiqiy va falsafiy echimi bor. Bu haqda keyinroq gaplashamiz...
Futbolimiz talqinida...
Bizning futbol terma jamoalarimizning nufuzli turnir saralashidagi ishtiroki ham bir tomondan qaraganda xuddi mana shu film syujetiga o'hshaydi, go'yo... Futbolchilarimiz har galgidek erta tongni yaxshi kayfiyat bilan qarshilaydi. Saralashning birinchi bosqichida jamoamiz juda yaxshi natijalar va gollar shodasi ila muxlislar ko'nglini ko'tarib yuborishi bor gap. Muxlis qurmag'ur o'z suyuklilarini mundial yoki olimpia musobaqasi final bosqichida to'p surayotganini hayol qila boshlaydi. Hal qiluvchi o'yinlarga qur'a tashlangach barcha kun va soat sanab uchrashuvni orziqib kutadi. Bu bilan birgalikda barcha ishqiboz ko'cha-ko'y, jamoat joyi va ijtimoiy tarmoq orqali doim bir xil ravishda bosh murabbiy qaysidir futbolchini asosiy tarkibga olmagani yana bir necha nozik jihatlarni yoppasiga tanqid qilishni kanda qilishni unutmaydi. Tanlangan bosh murabbiy muxlislarni aniq yarmiga yoqadi, qolgan yarmiga esa yo'q...
Shunday qilib, asosiy bahslarga start beriladi. Va shu paytda birinchi “Hab-ba” yuz berganiga guvoh bo'lamiz. Hakam har doim aniq bir marta bizning zararimizga qo'qqis(yoki atayin) xato qiladi. Esingizga solaman: 2006-yilgi jahon chempionati saralash bahsi O'zbekiston – Bahrayn(Yoshida), 2014 yilgi saralash bahslari O'zbekiston – Eron(Nishimura) va Rioga yo'llanma beruvchi o'tgan hafta yakuniga etgan - 23 yoshlilar o'rtasidagi Osiyo chempionati guruh bahsi O'zbekiston – Janubiy Koreya(Mirdasiy). Bir safar qora kiyimli referi dunyo futboli qoidalariga yangilik joriy etib Jeparovning kiritgan penaltisini hisoblamagan bo'lsa, ikkinchisi Ahmedovni darvozaga kirib chiqqan golni payqamay qoladi, yana biri Shukurovni qorniga tekkan koptok uchun darvozamizga 11 metrli jarima belgilaydi. Alal-oqibat mana shunday xatolar futbolchilarimizga ruhiy, natijaga salbiy ta'sir o'tkazib, yuragimiz siqiladi. Har safar ilk o'yinni yutqazsak, ikkinchisiga umid bog'laymiz. Goh futbolchilarimizga jismoniy va taktik tayyorgarlik pand bersa boshqa safar noo'rin berilgan qizil kartochka yoki murabbiyning tarkib tanlashdagi xatosi ishni pachava qiladi. 2012-yildagi olimpiya yo'llanmasini esa birinchi bo'limda 2:0 ga yutayotib, hakam xatosi bilan boy berganimiz ham yodimizda. Yana har safar terma jamoaga chaqirilgan futbolchilardan ko'ra kuchli ekanligi aniq bo'lgan kamida uch-to'rtta o'yinchi asosiy tarkibga olinmaydi. Yana o'sha natija final bosqichi bizning jamoamizsiz o'tadi. Biz ko'zda yosh, dilda alam bilan qolaveramiz
Saralangan yigitlarimiz tomonidan ko'rsatilgan qoniqarsiz o'yin va mundial yoki olimpiada yo'llanmasidan mosuvo bo'lish ishqibozlar yuragini o'rtab yana muhokamalar boshlanadi. Murabbiyning bemulohaza ish yuritgani va o'yinchilarni lapashangligini kamida ikki-uch oy ko'chadagi debatlarning asosiy mavzusiga aylanadi. Omad degani har doim bizdan yuz o'giraverayotgandek ham tuyulishi mumkin. Lekin, omad kuchli va tajribalilarga boqadi. O'sha omad tulporini aql va yuqori saviya bilan ustiga minib yoliga mahkam yopishish zarur. Asta-sekin suvlar tinadi.
Kinofilm syujetidagi mantiqiy yakun
Yana kinofilmga qaytamiz. Avvaliga bosh qahramon berilgan antiqa imkoniyatdan foydalanish uchun maishatga beriladi. Kunlar aylanavergach, kayf-safodan ham o'lgudek zerikib, hammasi joniga tegadi. Endi u ijobiy tomonga o'zgarib yo'lini tanlaydi. Fil o'zi yoqtiradigan lekin unga qiyo boqishni ham istamaydigan hamkasbi Ritani ko'ngliga yo'l topishga harakatida. Tinimsiz qaytariladigan voqealar oqimidagi ko'ngilsiz hodisalarni tahlil qilib, oldini olishi samarasida u bir qator savobli ishlarni amalga oshira boshlaydi. Shaharchada katta obro' topib, mashhur kishiga aylanadi. Rita ham undagi o'zgarishlardan hayratga tushib, unga ko'ngil qo'yadi. Barcha xatolariga ijobiy echim topgan kuni uxlaydi va erta tongda mahbubasi bilan kalendarda 3 fevralni qarshi oladi.
Menimcha, film muallifi agar hayotdagi har bir harakatga e'tibor bermay, bemulohaza bilan ish yuritilsa, faqat kunlarni takrorlash orqali uni o'nglash mumkinligini aytmoqchidek, go'yo... Lekin bunday mo'jiza hech qachon hech kimga nasib qilgan emas. Demak, Yaratgan bizlar uchun bergan har bir soniya, daqiqa va soatni juda katta ma'suliyat yuki bilan o'tkazishimiz zarur ekan.
Xulosa
23 yoshli futbolchilarimizning Dohadagi sarguzashtlari o'tgan safar akalari bilan jahon chempionati saralashidagi singari yakun topdi. Kichik yoshdagi terma jamoalarimiz natijalari bundan mustasno. Lekin, yillar davomida bir xil takrorlanaveradigan xatolardan olimpiya va terma jamoamiz murabbiylari hech xulosa chiqarmayaptilar.
-Unda har yili kim g'olib bo'lishi aniq bo'lgan milliy chempionatimizda har yili - “Sug'ur mavsumi” ekanda? deb so'rashingiz mumkin. Bu haqda alohida gaplashamiz...
Elmurod ERMATOV
— deya xabar beradi uff.uz nashri.