Tavsiya qilamiz:
UzBARCA.COM - FC Barcelona Muxlislar sayti !!!
" Real madrid " muxlislari sayti !!!
"FUTBOL TV " Yangiliklar !!
" Real madrid " muxlislari sayti !!!
"FUTBOL TV " Yangiliklar !!
Xayrulla Hamidovdan: Sakkizinchilar sakkizligi
Navbat 8-raqamlarga etib keldi. Unda ham etarlicha yulduzlar to'p surishgan. Bu raqam ostida asosan yarim himoyachilar to'p surishganini bilasiz. Yarim himoyada ko'proq aqlli futbolchilar harakat qiladilar. Ana shu aqllilar raqamining sakkizligini o'z bilganimizcha tuzishga urinib ko'rdik. Marhamat.
8. Junino Pernambukáno. Braziliya
Agar 8-raqamlilar ichidagi jarima to'pi o'nligi tuzilsa, shak-shubhasiz Junino birinchi o'rinni band etardi. Chunki Bekxem boshqa raqamda o'ynagan. Braziliyalik iqtidor egasining yulduzli onlarini ko'rganlar, bu masalada tortishmaydilar.
Juninoga “Pernambukano” nomi 2002 yilgi JCh payti Junino Paulista bilan adashib ketmaslik uchun qo'shib aytilgan. Yarim himoyachining tug'ilgan shtati Pernambuku deb ataladi.
Men bu iqtidorli yigitni ilk bora 1998 yilgi “Toyota kubogi” finalida ko'rgandim. Braziliyaning “Vasku da Gama” tarkibida Madrid “Real”iga qarshi o'ynagan va ajoyib goli bilan hisobni tenglashtirgandi.
O'yinning so'nggi soniyalarida Raul tomonidan kiritilgan afsonaviy golgina o'sha kuni chiroyli o'yin ko'rsatgan Junino jamoadoshlarini kubokdan mahrum qilgandi.
Keyin bu yigit Frantsiyaning “Lion” klubida paydo bo'ldi (2001) va shundan so'ng boshlandi hammasi. O'sha paytlari “Futbol plyus”da “gollar o'nligi” sahifasini tayyorlardim. Ishonavering, deyarli har hafta Frantsiya chempionatida u gol urardi, tag'in, faqat jarimadan! Bir o'yinda ikkita jarima zarbasi berilsa, bittasi gol edi.
O'sha paytdagi “Lion”ni “Real” muxlislari unuta olishmasa kerak. Qirollik klubi nuqul shu raqib qarshisida taqqa-taq to'xtardi-da!
O'ylab qolaman ba'zan, balkim “Lion”ning “Real” kushandasiga aylanishiga ham aslida Pernambuku shtatidan chiqqan 8-raqam egasi sabab bo'lgandir. Shu yo'sinda u “Toyota kubogi”dagi alamini olib yurishga qaror qilgandir-a, nima deysiz?!
7. Sokrates. Braziliya
Uning tug'ilishi. Tavalludi 1954 yilning 19 fevraliga to'g'ri keladigan Sokrates falsafaga mukkasidan berilgan oilada tug'ilgan. Ismidan ham bilsangiz bo'ladi buni. U tug'ilishidan oldin dadasi ikki o'g'liga Sofoklus va Sostanus deb ism qo'ygandi. Bu aka-ukalarni ko'cha-ko'yda “Yunonlar” deb chaqirishardi.
Futboldan keyin. Sokrates futbol bilan xayrlashgach, yana falsafaga yuz burdi. Universitetda tahsil oldi, otasining yo'lida qattiq ter to'kib, falsafa fanlari doktori unvoni ham bo'ldi. Futbol o'ynab yurgan
paytlaridayoq vrachlikka o'qib qo'ygan edi.
Futbol. “Faylasuf”ning futbolchilik faoliyatida ham bu sohaning ta'siri yaqqol sezilib turgan. Elas-elas eslaydiganim – 1986 yilgi JChda sariq libosda tashqi ko'rinishi eng ajralib turgan o'yinchi aynan Sokrates edi. Aqlli futbol ko'rsatardi. Texnikasi juda yuqori edi. Penaltini joyida turib amalga oshirishi bilan mashhur bo'lgan. (Bu usul ba'zi holatda pand berib ham qo'yardi).
Sokrates va uning do'sti - Ziko avlodi o'ta omadsiz avlod sanaladi – 1982-da ham, 1986-da ham Braziliyaning o'ta kuchli jamoasi bilan hech narsa qila olmagan. Alamli holat, a?!
Qahramonimizning futboldagi laqabi ikkita bo'lgan: “Doktor Sokrates” va “Oltin tovon”. U terma jamoasi tarkibida ko'p medallar olgan. Lekin hammasi - kumush yo bronza. Hech ham Sokratesga o'z yurti libosining rangidagi oltin medal nasib etmagan. O'ziga o'zi kulib aytardi: “Bizning eng katta aybimiz – Peledan keyin tug'ilganimizdir!”
Sokratesning futbolga kirib kelishi ham faylasufona bo'lgan. 11 yoshida jamoaning o'yinini tomosha qilib turgan, murabbiydan o'ynab ko'rishni iltimos qilgan, chap qanot bo'shligidan foydalanib, o'sha erda o'zini ko'rsatgan. Tamom, buyog'iga yuksalish. Braziliya tomonlarda o'zi shunaqa bo'ladi doim...
2011 yilning 3 dekabrida u kasalxonaga yotqizildi. Qon quyulib ketgan ekan. Ko'p ham yota olmadi. Tilxat yozib chiqib ketdi. 4 dekabr kuni vafot etdi. Dunyodan ketishi ham faylasufona. Aqlli futbolchi edi u. Aqlli inson...
6. Dunga. Braziliya
Yana Braziliya! Axir, Braziliya hujumchilar o'lkasi emasmidi? Yanada qiziq tomoni, sakkizligimizni boshlab bergan bu uchta futbolchi umuman bir-biriga o'xshamaydi. Junino va Sokratesdan farqli ravishda Dunga tom ma'nodagi sardorligi bilan, jamoani o'yindan oldinoq g'alabaga shaylab keladigan etakchiligi bilan ajralib turardi.
Dunga Braziliya terma jamoasining Peledan keyin uzoq cho'zilgan oltin medalsiz seriyaga barham bergan avlodga mansubdir. Sokratesdan farqli ravishda u terma jamoada ancha omadliroq.
Sariq libosdagi faoliyati 9ta o'ynagan klubiga qaraganda uzoqroq cho'zilgan. 1982 yildan boshlangan yurish oxiri – AQShdagi JChda kubokni bosh uzra ko'tarish bilan tugagan. “Men buni umrbod orzu qildim, endi o'ynamasak ham bo'ladi!” degandi yig'i aralash. Lekin qiziq tomoni shuki, biz o'zimizga qadrdon bo'lib qolgan Dunga siymosini “sariq iblislar”ning ikkinchi o'rinni olgan 1998 yilgi mundialida topganmiz. U o'shanda Ronaldo qutqara olmagan o'yinlarda ham jamoa xaloskoriga aylangan edi.
Pernambukano va Sokratesdan farqli ravishda, o'shandayoq Dunga kelajakda murabbiy bo'lishi mumkinligi ko'rinib turardi. Natijasini esa bilasiz, u bu sohada ham o'zini ko'rsatib kelmoqda. O'sha etakchilik davrlaridek...
5. Jennaro Gattuzo. Italiya
“Haqiqiy italiyalik”, “buyuk sindiruvchi”, “buldozer” laqablari bilan mashhur bo'lgan bu yigit rosti futbolchilikdan ko'ra aktyorlikka tortadi. Uning o'yini uslubini ko'rgan Arrigo Sakki shunday degandi: “Gattuzoni har qanday murabbiy o'z tarkibida ko'rgisi keladi, chunki u raqibga o'yin bermaydigan xilidan...”
2002 yili skuadro adzurra Osiyodagi JChga yo'l olar ekan, bosh murabbiy oldida bitta muammo paydo bo'ldi: “Agar tarkibda Gattuzo bo'lsa men o'ynamayman!” deyayotgan Robi Badjo va 24 yoshli, ko'zi qonga to'lib turgan yarim himoyachi o'rtasidagi tanlov... Trappatoni Gattuzoni tanladi, ha, Gattuzoni. Chunki bu paytda murabbiyga yoqimtoy yigit emas, balki raqib o'yinini yaxshi o'qiy biladigan, maydonning har bir qarich erida to'p uchun kurashadigan o'g'lon kerak edi.
Gattuzo 2006 yilgi yulduzli tarkibning bir bo'lagi sifatida kuchli o'yin ko'rsatgani yodimizda. O'sha yili Italiya terma jamoasining hujum chizig'i deyarli yo'q edi. “Superdarvozabon, oltin himoya va Gattuzo” deb ta'riflagandi bir o'yinni “La gazetta de La sporte” nashri.
Jennaro garchi qo'pol o'ynaydigan o'yinchi bo'lsa-da, negadir muxlislar yoqimtoyiga aylana olgan. Uni Italiyada hamma yaxshi ko'rgan. Menimcha, bunga ikkita sabab bor edi – o'ta tirishqoqligi va tashqi ko'rinishi! Translyatsiya rejissyorlarining ajoyib qahramonlaridan biriga aylangan edi u.
Gattuzo hozirda “Piza” jamoasida murabbiy bo'lib ishlayotgan ekan. Mana shunisiga sal tushuna olmayapman. Jennaroning xarakteridagi odam echinish xonasida shogirdlariga qanday “tarbiya” berishi mumkin, ochig'i, tasavvurimga sig'mayapti...
4. Xristo Stoichkov. Bolgariya
Mustaqillikka erishgan paytlarimiz. TV orqali Evropa futboli oz-moz ko'rsatiladigan bo'lib qoldi. “Barselona” ishtirokidagi kubok egalari kubogi finalini ko'rganim yodimda. O'sha kuni ko'z o'ngimda bir o'yinchi boshqalarga qaraganda kattaroq ko'rinavergan. O'yini yuksakroq edi boshqalardan.
Keyinroq, uni yana ko'rdim. Bu safar Bolgariya terma jamoasi libosida. Farqi yo'q - o'sha-o'sha, hammadan katta edi. Hakamlarga rosa e'tiroz bildirsa hamki, negadir unga hech kim indamasdi. Hayron qolgandim o'shanda.
Yaqinda ellikka kirgan Xristo Stoichkov o'z yurtining va Kataloniyaning tom ma'nodagi qahramoni! “Barsa” tarkibida bir martadan Chempionlar kubogi va Kubok egalari kubogini boshi uzra ko'targan, ikki marta UEFA Superkubogi sohibi bo'lgan va Ispaniyaning 4 karra chempioni nomini qo'lga kiritgan. Terma jamoasining oltin avlodiga etakchilik qilgan.
AQSh-94 yo'llanmasini qo'lga kiritishining o'zi Bolgariya uchun jek-pot edi o'sha davrlarda. Frantsiyada Frantsiyadan engilib turgan paytida Frantsiyaga ikki to'p kiritib, Frantsiyadan JCh yo'llanmasini sug'urib olgan bolgarlar okeanortida ham shov-shuvlarini davom ettirganlar. Chorak finalda Germaniyaga chiqish eshiklarini ko'rsatib qo'ygan yurt oxir-oqibat, bronza medali sohibiga aylandi. O'shanda Stoichkov Salenko bilan birgalikda JCh to'purari bo'lgandi.
Stoichkov haqida Ronaldinoning zo'r gapi bor: “Jarima to'pi tepishni men Xristodan o'rganganman. Uning zarbalarini tomosha qilib maftun bo'lib qolgandim!”
Ha, Ronaldino keyinchalik, yoshligida TVda tomosha qilib yurgan yulduzining vazifasini ham a'lo darajada davom ettirdi. Lekin menga negadir, baribir 90-yillardagi Stoichkov kattaroq ko'rinaveradi. Bilmadim, nega... Balkim juda kichkina bo'lganimdan shunday ko'ringanmi?!
3. Frenk Lempard. Angliya
Hozirda “Lester” ajoyib o'yin ko'rsatmoqda va oxirida qay o'rinni band etishidan qat'iy nazar, klub tarixidagi eng yaxshi natijalardan biri bo'lib qolsa kerak. “Vest Xem Yunayted”da ham shunday davr bo'lgan – 1998 yili: ajoyib mavsum va 5-o'rin! O'sha paytlarning Mahreziga Frenk Lempard to'g'ri keladi. O'sha paytlari uni “tasodifiy” yulduz deyishgan.
2001 yili Lempardni “Chelsi” sotib oldi va uzoq yil uning elkasida yashadi. Sakkizinchi raqamlilarning yorqin vakili maydonda juda ko'p mehnat qilishi bilan ajralib turardi. To'pni aniq uzatishi, to'p uchun tinmasdan kurashishi, markazni bir o'zi nazorat qila olishi va kerak paytda raqib darvozasiga gol yo'llashi... uning asosiy belgilaridandir!
Frenk g'irt futbol oilasida tug'ilgan. Otasi – Katta Frenk Lempard “Vest Xem” tarkibida ikki marta Angliya kubogi sohibi bo'lgan, amakisi – Garri Rednapp taniqli murabbiy, amakivachchasi – Jeymi Rednapp “Liverpul” tarkibida o'ynagan. Lekin bir narsa aniqki, Frenk ular bilan emas, mana shu uchta shaxs Frenk bilan faxrlanishsa kerak.
Qahramonimiz Angliya terma jamoasida ham 8-raqamda o'ynagan. Hayrondirsiz, nima bo'pti, deb? Yo'q, bu erda nozik bir masala bor. Bu haqda eng yuqoridagi o'rin sohibini hikoya qilganda aytamiz. Hozir esa “Chelsi” klubi tarixida eng ko'p gol urgan o'yinchining nomini izlab ko'raylik. Iya, u hujumchiga emas, yarim himoyachiga nasib qilgan ekan-ku – 211 ta gol! Kimligini payqab bo'ldingiz chamamda?!
2. Andreas Inesta. Ispaniya
“Andreas Inesta futboldan ketsa, futbol kimdan ayrilganini bilib oladi!” Bu gap marhum Tita Vilanovaga tegishli.
Hozir Inestaning uyiga borsak, menimcha, bir xona to'la kubok bo'lsa kerak. Qo'lga kiritilgan sovrinlari Messinikidan ko'proqligiga ishonaman. To'g'ri, “Barsa”da ikkisi bir xil natijalar qayd etishgan, ammo Leo Ispaniya termasida o'ynamagan-ku, to'g'rimi?!
Men bu yigitni ilk bora barcha yurtdoshlarimiz singari 2003 yilgi yoshlar o'rtasidagi JChda ko'rganman. Inesta o'shanda O'zbekiston yoshlari darvozasiga yagona golni urgandi. Bu yigitning eng porloq onlari, albatta, Kataloniya superklubining tizimidagi o'zgarish davriga to'g'ri keladi. Andreas Xavi va Messi bilan shunday bir uchlik bo'ldiki, bu uchlikka qarshi o'ynab bo'lmay qoldi. Ular futbolni o'zgartirib yuborishdi. Bu uchlik ichida menimcha eng ko'p ishni Inesta amalga oshirgan...
Andreas alohida olinganda ham o'z uslubiga ega nodir futbolchidir. Uning to'p bilan original harakati – raqibni aylanib aldab o'tishi haligacha betakror hisoblanadi. Fe'lan o'ta kamtarin bo'lgan qahramonimizdan kamida bitta “Oltin to'pi”ni olib qo'yishganini ham bilamiz. Lekin u bunaqa narsalarga e'tibor bermaydi. O'ynayveradi.
Aslida, undan bu safar biz ham 1-o'rinini tortib oldik. Sababi bor, bu pog'onaga bir yigitni qo'ydikki, unga shu o'rinni berganimizga Andreasning o'zi ham rozi bo'ladi, deb o'ylaymiz. Zotan, birinchi o'rinni birovlarga beraverib o'rganib qolgan-ku…
1. Stiven Jerrard. Angliya
U futbol olamidagi eng omadsiz yigitlardan biri:
U hech qachon “Oltin to'p” olmagan.
U hech qachon Angliya chempioni bo'lmagan.
Eng omadsiz terma jamoalardan birida o'ynagan, tabiiyki, natijasiz qolgan.
Faqat bitta o'yinda hal bo'ladigan bahslarda, kubok o'yinlaridagina omadi chopgan. “Liverpul” safida 1 marta EChL kubogini va UEFA kubogini qo'lga kiritgan. Ikki bora superkubok sohibi...
“Liverpul”ning yuragi bo'lib kelgan yigit oxirgi mavsumida o'zining azaliy orzusi – Angliya chempionligini zabt etishi mumkin edi, ammo hammasini ko'rdingiz: To'pni oddiy holda qabul qilish asnosida yiqilib tushar ekan, miyasidan yalt etib bir fikr o'tgan bo'lsa, ne ajab: Peshonangga yozganidan ayrilma, yor!
17 yil (!) o'ynagan klubida faoliyatini yakunlay olmaslik ham dahshat! Buni bilsa, shu yigit biladi.
Mana shunaqa omadsiz yulduz Stiven Jerrard...
StivJi terma jamoada o'z raqamida o'ynay olmagan, 8-raqam Lempardga nasib qilganini sal oldinroq aytib o'tdik. Shu holatni ham inobatga olib, 8-raqamlilarning eng yuqorisini mana shu, alamzada o'g'longa ajratishga qaror qildik.
Kimdir e'tiroz bildirar, lekin biz shuni xohladik. Futbol olamida katta xizmatlariga yarasha mukofotlanmagan o'g'lonni o'zimizcha mukofotlamoq bo'ldik. Fe'l-da endi...
P.S.
Mixail AN! “Paxtakor”ning oltin davrlarida shu raqam ostida Mixail An o'ynagan ekan. To'g'risi, avvaliga uni birinchi o'ringa qo'ymoqchi edim. Keyin to'xtadim - afsonaviy futbolchimiz aslida BIRINChI O'RINLARdan ham yuqoriroqda!!!
Portlab ketguniga qadar An mamlakat yoshlari tarkibida Evropa chempioni bo'lishga ulgurgan, sobiq Ittifoq terma jamoasida asta-sekin o'z o'rnini band etayotgan, yurtimizning ko'zgusi bo'lgan “Paxtakor”ning eng kuchli futbolchisi edi. Bu gapni nima uchun aytyapman, bilasizmi - hozirda 8-raqamli libosni olayotgan har bir yigit bir zum fikrlasin: kimning raqamida o'ynayotganini faxmlab, shunga yarasha o'ynasin! Bu hazilakam mas'uliyat emas, ha!!! Xayrulla Hamidov
— deya xabar beradi uff.uz nashri.
8. Junino Pernambukáno. Braziliya
Agar 8-raqamlilar ichidagi jarima to'pi o'nligi tuzilsa, shak-shubhasiz Junino birinchi o'rinni band etardi. Chunki Bekxem boshqa raqamda o'ynagan. Braziliyalik iqtidor egasining yulduzli onlarini ko'rganlar, bu masalada tortishmaydilar.
Juninoga “Pernambukano” nomi 2002 yilgi JCh payti Junino Paulista bilan adashib ketmaslik uchun qo'shib aytilgan. Yarim himoyachining tug'ilgan shtati Pernambuku deb ataladi.
Men bu iqtidorli yigitni ilk bora 1998 yilgi “Toyota kubogi” finalida ko'rgandim. Braziliyaning “Vasku da Gama” tarkibida Madrid “Real”iga qarshi o'ynagan va ajoyib goli bilan hisobni tenglashtirgandi.
O'yinning so'nggi soniyalarida Raul tomonidan kiritilgan afsonaviy golgina o'sha kuni chiroyli o'yin ko'rsatgan Junino jamoadoshlarini kubokdan mahrum qilgandi.
Keyin bu yigit Frantsiyaning “Lion” klubida paydo bo'ldi (2001) va shundan so'ng boshlandi hammasi. O'sha paytlari “Futbol plyus”da “gollar o'nligi” sahifasini tayyorlardim. Ishonavering, deyarli har hafta Frantsiya chempionatida u gol urardi, tag'in, faqat jarimadan! Bir o'yinda ikkita jarima zarbasi berilsa, bittasi gol edi.
O'sha paytdagi “Lion”ni “Real” muxlislari unuta olishmasa kerak. Qirollik klubi nuqul shu raqib qarshisida taqqa-taq to'xtardi-da!
O'ylab qolaman ba'zan, balkim “Lion”ning “Real” kushandasiga aylanishiga ham aslida Pernambuku shtatidan chiqqan 8-raqam egasi sabab bo'lgandir. Shu yo'sinda u “Toyota kubogi”dagi alamini olib yurishga qaror qilgandir-a, nima deysiz?!
7. Sokrates. Braziliya
Uning tug'ilishi. Tavalludi 1954 yilning 19 fevraliga to'g'ri keladigan Sokrates falsafaga mukkasidan berilgan oilada tug'ilgan. Ismidan ham bilsangiz bo'ladi buni. U tug'ilishidan oldin dadasi ikki o'g'liga Sofoklus va Sostanus deb ism qo'ygandi. Bu aka-ukalarni ko'cha-ko'yda “Yunonlar” deb chaqirishardi.
Futboldan keyin. Sokrates futbol bilan xayrlashgach, yana falsafaga yuz burdi. Universitetda tahsil oldi, otasining yo'lida qattiq ter to'kib, falsafa fanlari doktori unvoni ham bo'ldi. Futbol o'ynab yurgan
paytlaridayoq vrachlikka o'qib qo'ygan edi.
Futbol. “Faylasuf”ning futbolchilik faoliyatida ham bu sohaning ta'siri yaqqol sezilib turgan. Elas-elas eslaydiganim – 1986 yilgi JChda sariq libosda tashqi ko'rinishi eng ajralib turgan o'yinchi aynan Sokrates edi. Aqlli futbol ko'rsatardi. Texnikasi juda yuqori edi. Penaltini joyida turib amalga oshirishi bilan mashhur bo'lgan. (Bu usul ba'zi holatda pand berib ham qo'yardi).
Sokrates va uning do'sti - Ziko avlodi o'ta omadsiz avlod sanaladi – 1982-da ham, 1986-da ham Braziliyaning o'ta kuchli jamoasi bilan hech narsa qila olmagan. Alamli holat, a?!
Qahramonimizning futboldagi laqabi ikkita bo'lgan: “Doktor Sokrates” va “Oltin tovon”. U terma jamoasi tarkibida ko'p medallar olgan. Lekin hammasi - kumush yo bronza. Hech ham Sokratesga o'z yurti libosining rangidagi oltin medal nasib etmagan. O'ziga o'zi kulib aytardi: “Bizning eng katta aybimiz – Peledan keyin tug'ilganimizdir!”
Sokratesning futbolga kirib kelishi ham faylasufona bo'lgan. 11 yoshida jamoaning o'yinini tomosha qilib turgan, murabbiydan o'ynab ko'rishni iltimos qilgan, chap qanot bo'shligidan foydalanib, o'sha erda o'zini ko'rsatgan. Tamom, buyog'iga yuksalish. Braziliya tomonlarda o'zi shunaqa bo'ladi doim...
2011 yilning 3 dekabrida u kasalxonaga yotqizildi. Qon quyulib ketgan ekan. Ko'p ham yota olmadi. Tilxat yozib chiqib ketdi. 4 dekabr kuni vafot etdi. Dunyodan ketishi ham faylasufona. Aqlli futbolchi edi u. Aqlli inson...
6. Dunga. Braziliya
Yana Braziliya! Axir, Braziliya hujumchilar o'lkasi emasmidi? Yanada qiziq tomoni, sakkizligimizni boshlab bergan bu uchta futbolchi umuman bir-biriga o'xshamaydi. Junino va Sokratesdan farqli ravishda Dunga tom ma'nodagi sardorligi bilan, jamoani o'yindan oldinoq g'alabaga shaylab keladigan etakchiligi bilan ajralib turardi.
Dunga Braziliya terma jamoasining Peledan keyin uzoq cho'zilgan oltin medalsiz seriyaga barham bergan avlodga mansubdir. Sokratesdan farqli ravishda u terma jamoada ancha omadliroq.
Sariq libosdagi faoliyati 9ta o'ynagan klubiga qaraganda uzoqroq cho'zilgan. 1982 yildan boshlangan yurish oxiri – AQShdagi JChda kubokni bosh uzra ko'tarish bilan tugagan. “Men buni umrbod orzu qildim, endi o'ynamasak ham bo'ladi!” degandi yig'i aralash. Lekin qiziq tomoni shuki, biz o'zimizga qadrdon bo'lib qolgan Dunga siymosini “sariq iblislar”ning ikkinchi o'rinni olgan 1998 yilgi mundialida topganmiz. U o'shanda Ronaldo qutqara olmagan o'yinlarda ham jamoa xaloskoriga aylangan edi.
Pernambukano va Sokratesdan farqli ravishda, o'shandayoq Dunga kelajakda murabbiy bo'lishi mumkinligi ko'rinib turardi. Natijasini esa bilasiz, u bu sohada ham o'zini ko'rsatib kelmoqda. O'sha etakchilik davrlaridek...
5. Jennaro Gattuzo. Italiya
“Haqiqiy italiyalik”, “buyuk sindiruvchi”, “buldozer” laqablari bilan mashhur bo'lgan bu yigit rosti futbolchilikdan ko'ra aktyorlikka tortadi. Uning o'yini uslubini ko'rgan Arrigo Sakki shunday degandi: “Gattuzoni har qanday murabbiy o'z tarkibida ko'rgisi keladi, chunki u raqibga o'yin bermaydigan xilidan...”
2002 yili skuadro adzurra Osiyodagi JChga yo'l olar ekan, bosh murabbiy oldida bitta muammo paydo bo'ldi: “Agar tarkibda Gattuzo bo'lsa men o'ynamayman!” deyayotgan Robi Badjo va 24 yoshli, ko'zi qonga to'lib turgan yarim himoyachi o'rtasidagi tanlov... Trappatoni Gattuzoni tanladi, ha, Gattuzoni. Chunki bu paytda murabbiyga yoqimtoy yigit emas, balki raqib o'yinini yaxshi o'qiy biladigan, maydonning har bir qarich erida to'p uchun kurashadigan o'g'lon kerak edi.
Gattuzo 2006 yilgi yulduzli tarkibning bir bo'lagi sifatida kuchli o'yin ko'rsatgani yodimizda. O'sha yili Italiya terma jamoasining hujum chizig'i deyarli yo'q edi. “Superdarvozabon, oltin himoya va Gattuzo” deb ta'riflagandi bir o'yinni “La gazetta de La sporte” nashri.
Jennaro garchi qo'pol o'ynaydigan o'yinchi bo'lsa-da, negadir muxlislar yoqimtoyiga aylana olgan. Uni Italiyada hamma yaxshi ko'rgan. Menimcha, bunga ikkita sabab bor edi – o'ta tirishqoqligi va tashqi ko'rinishi! Translyatsiya rejissyorlarining ajoyib qahramonlaridan biriga aylangan edi u.
Gattuzo hozirda “Piza” jamoasida murabbiy bo'lib ishlayotgan ekan. Mana shunisiga sal tushuna olmayapman. Jennaroning xarakteridagi odam echinish xonasida shogirdlariga qanday “tarbiya” berishi mumkin, ochig'i, tasavvurimga sig'mayapti...
4. Xristo Stoichkov. Bolgariya
Mustaqillikka erishgan paytlarimiz. TV orqali Evropa futboli oz-moz ko'rsatiladigan bo'lib qoldi. “Barselona” ishtirokidagi kubok egalari kubogi finalini ko'rganim yodimda. O'sha kuni ko'z o'ngimda bir o'yinchi boshqalarga qaraganda kattaroq ko'rinavergan. O'yini yuksakroq edi boshqalardan.
Keyinroq, uni yana ko'rdim. Bu safar Bolgariya terma jamoasi libosida. Farqi yo'q - o'sha-o'sha, hammadan katta edi. Hakamlarga rosa e'tiroz bildirsa hamki, negadir unga hech kim indamasdi. Hayron qolgandim o'shanda.
Yaqinda ellikka kirgan Xristo Stoichkov o'z yurtining va Kataloniyaning tom ma'nodagi qahramoni! “Barsa” tarkibida bir martadan Chempionlar kubogi va Kubok egalari kubogini boshi uzra ko'targan, ikki marta UEFA Superkubogi sohibi bo'lgan va Ispaniyaning 4 karra chempioni nomini qo'lga kiritgan. Terma jamoasining oltin avlodiga etakchilik qilgan.
AQSh-94 yo'llanmasini qo'lga kiritishining o'zi Bolgariya uchun jek-pot edi o'sha davrlarda. Frantsiyada Frantsiyadan engilib turgan paytida Frantsiyaga ikki to'p kiritib, Frantsiyadan JCh yo'llanmasini sug'urib olgan bolgarlar okeanortida ham shov-shuvlarini davom ettirganlar. Chorak finalda Germaniyaga chiqish eshiklarini ko'rsatib qo'ygan yurt oxir-oqibat, bronza medali sohibiga aylandi. O'shanda Stoichkov Salenko bilan birgalikda JCh to'purari bo'lgandi.
Stoichkov haqida Ronaldinoning zo'r gapi bor: “Jarima to'pi tepishni men Xristodan o'rganganman. Uning zarbalarini tomosha qilib maftun bo'lib qolgandim!”
Ha, Ronaldino keyinchalik, yoshligida TVda tomosha qilib yurgan yulduzining vazifasini ham a'lo darajada davom ettirdi. Lekin menga negadir, baribir 90-yillardagi Stoichkov kattaroq ko'rinaveradi. Bilmadim, nega... Balkim juda kichkina bo'lganimdan shunday ko'ringanmi?!
3. Frenk Lempard. Angliya
Hozirda “Lester” ajoyib o'yin ko'rsatmoqda va oxirida qay o'rinni band etishidan qat'iy nazar, klub tarixidagi eng yaxshi natijalardan biri bo'lib qolsa kerak. “Vest Xem Yunayted”da ham shunday davr bo'lgan – 1998 yili: ajoyib mavsum va 5-o'rin! O'sha paytlarning Mahreziga Frenk Lempard to'g'ri keladi. O'sha paytlari uni “tasodifiy” yulduz deyishgan.
2001 yili Lempardni “Chelsi” sotib oldi va uzoq yil uning elkasida yashadi. Sakkizinchi raqamlilarning yorqin vakili maydonda juda ko'p mehnat qilishi bilan ajralib turardi. To'pni aniq uzatishi, to'p uchun tinmasdan kurashishi, markazni bir o'zi nazorat qila olishi va kerak paytda raqib darvozasiga gol yo'llashi... uning asosiy belgilaridandir!
Frenk g'irt futbol oilasida tug'ilgan. Otasi – Katta Frenk Lempard “Vest Xem” tarkibida ikki marta Angliya kubogi sohibi bo'lgan, amakisi – Garri Rednapp taniqli murabbiy, amakivachchasi – Jeymi Rednapp “Liverpul” tarkibida o'ynagan. Lekin bir narsa aniqki, Frenk ular bilan emas, mana shu uchta shaxs Frenk bilan faxrlanishsa kerak.
Qahramonimiz Angliya terma jamoasida ham 8-raqamda o'ynagan. Hayrondirsiz, nima bo'pti, deb? Yo'q, bu erda nozik bir masala bor. Bu haqda eng yuqoridagi o'rin sohibini hikoya qilganda aytamiz. Hozir esa “Chelsi” klubi tarixida eng ko'p gol urgan o'yinchining nomini izlab ko'raylik. Iya, u hujumchiga emas, yarim himoyachiga nasib qilgan ekan-ku – 211 ta gol! Kimligini payqab bo'ldingiz chamamda?!
2. Andreas Inesta. Ispaniya
“Andreas Inesta futboldan ketsa, futbol kimdan ayrilganini bilib oladi!” Bu gap marhum Tita Vilanovaga tegishli.
Hozir Inestaning uyiga borsak, menimcha, bir xona to'la kubok bo'lsa kerak. Qo'lga kiritilgan sovrinlari Messinikidan ko'proqligiga ishonaman. To'g'ri, “Barsa”da ikkisi bir xil natijalar qayd etishgan, ammo Leo Ispaniya termasida o'ynamagan-ku, to'g'rimi?!
Men bu yigitni ilk bora barcha yurtdoshlarimiz singari 2003 yilgi yoshlar o'rtasidagi JChda ko'rganman. Inesta o'shanda O'zbekiston yoshlari darvozasiga yagona golni urgandi. Bu yigitning eng porloq onlari, albatta, Kataloniya superklubining tizimidagi o'zgarish davriga to'g'ri keladi. Andreas Xavi va Messi bilan shunday bir uchlik bo'ldiki, bu uchlikka qarshi o'ynab bo'lmay qoldi. Ular futbolni o'zgartirib yuborishdi. Bu uchlik ichida menimcha eng ko'p ishni Inesta amalga oshirgan...
Andreas alohida olinganda ham o'z uslubiga ega nodir futbolchidir. Uning to'p bilan original harakati – raqibni aylanib aldab o'tishi haligacha betakror hisoblanadi. Fe'lan o'ta kamtarin bo'lgan qahramonimizdan kamida bitta “Oltin to'pi”ni olib qo'yishganini ham bilamiz. Lekin u bunaqa narsalarga e'tibor bermaydi. O'ynayveradi.
Aslida, undan bu safar biz ham 1-o'rinini tortib oldik. Sababi bor, bu pog'onaga bir yigitni qo'ydikki, unga shu o'rinni berganimizga Andreasning o'zi ham rozi bo'ladi, deb o'ylaymiz. Zotan, birinchi o'rinni birovlarga beraverib o'rganib qolgan-ku…
1. Stiven Jerrard. Angliya
U futbol olamidagi eng omadsiz yigitlardan biri:
U hech qachon “Oltin to'p” olmagan.
U hech qachon Angliya chempioni bo'lmagan.
Eng omadsiz terma jamoalardan birida o'ynagan, tabiiyki, natijasiz qolgan.
Faqat bitta o'yinda hal bo'ladigan bahslarda, kubok o'yinlaridagina omadi chopgan. “Liverpul” safida 1 marta EChL kubogini va UEFA kubogini qo'lga kiritgan. Ikki bora superkubok sohibi...
“Liverpul”ning yuragi bo'lib kelgan yigit oxirgi mavsumida o'zining azaliy orzusi – Angliya chempionligini zabt etishi mumkin edi, ammo hammasini ko'rdingiz: To'pni oddiy holda qabul qilish asnosida yiqilib tushar ekan, miyasidan yalt etib bir fikr o'tgan bo'lsa, ne ajab: Peshonangga yozganidan ayrilma, yor!
17 yil (!) o'ynagan klubida faoliyatini yakunlay olmaslik ham dahshat! Buni bilsa, shu yigit biladi.
Mana shunaqa omadsiz yulduz Stiven Jerrard...
StivJi terma jamoada o'z raqamida o'ynay olmagan, 8-raqam Lempardga nasib qilganini sal oldinroq aytib o'tdik. Shu holatni ham inobatga olib, 8-raqamlilarning eng yuqorisini mana shu, alamzada o'g'longa ajratishga qaror qildik.
Kimdir e'tiroz bildirar, lekin biz shuni xohladik. Futbol olamida katta xizmatlariga yarasha mukofotlanmagan o'g'lonni o'zimizcha mukofotlamoq bo'ldik. Fe'l-da endi...
P.S.
Mixail AN! “Paxtakor”ning oltin davrlarida shu raqam ostida Mixail An o'ynagan ekan. To'g'risi, avvaliga uni birinchi o'ringa qo'ymoqchi edim. Keyin to'xtadim - afsonaviy futbolchimiz aslida BIRINChI O'RINLARdan ham yuqoriroqda!!!
Portlab ketguniga qadar An mamlakat yoshlari tarkibida Evropa chempioni bo'lishga ulgurgan, sobiq Ittifoq terma jamoasida asta-sekin o'z o'rnini band etayotgan, yurtimizning ko'zgusi bo'lgan “Paxtakor”ning eng kuchli futbolchisi edi. Bu gapni nima uchun aytyapman, bilasizmi - hozirda 8-raqamli libosni olayotgan har bir yigit bir zum fikrlasin: kimning raqamida o'ynayotganini faxmlab, shunga yarasha o'ynasin! Bu hazilakam mas'uliyat emas, ha!!! Xayrulla Hamidov
— deya xabar beradi uff.uz nashri.