Qo'shiqchilikda “mutatsiya” davri ko'p ta'kidlanadi. O'spirinlikdan yigitlikka o'tayotgan davrni shunday deb ataydilar. Lotinchadagi “mutare” so'zi o'zgarish, almashish degan ma'noni bildiradi va bu, ilm tilida “organizmlar genetik moddasining asos juftlaridagi o'zgarishi”, deb aytiladi. Xullas, bu paytda iqtidor egasiga qo'shiq aytish ta'qiqlanadi. Aytib qo'ysa, tamom, uning kelajakdagi faoliyati tugaydi.
Futbolchilikda bunaqa davr bo'lmasa kerak. Bo'lsa ham, yulduzlarga tegishli emas. Ammo ba'zi mashhurlarning hayotiga nazar solsak, “mutatsiya”ga o'xshash holatni ko'rgandek bo'lamiz. Misol uchun, belgiyalik Eden Azar!
Azar porlab chiqqanida, dunyo shodlikka ko'mildi. Va nihoyat Messi va Ronaldu orasiga kiradigan yulduz paydo bo'ldi, dedilar. Angliya chempionatining o'tgan yilgi eng yaxshi yosh futbolchisi bo'lgan iqtidor egasi shu qadar kuchli o'yin ko'rsatdiki, superklublar tomonidan talash bo'lib ketdi.
Yangi mavsum Mourino uchun ham, “Chelsi” uchun ham fojiali boshlandi va bu fojiaviy sahna ko'rinishi hamon davom etmoqda. Lekin ikkisidan ko'ra, bu mavsum Eden uchun qayg'uliroq kechyapti, desam adashmayman. Belgiya terma jamoasi a'zosi birdan yo'qolib qoldi. Kap-katta Azar kichkina go'dakka aylandi-qoldi birdan. Biz bilgan, biz tanigan va biz e'zozlagan Azardan asar ham qolmadi. Nega? Nahotki, uni ham “mutatsiya” davrida o'ynatib qo'ygan bo'lishsa? Bundan buyog'iga uning ham “ovozi” shunday bo'lib qoladimi? Hayronmiz!
ASL SABABLAR
To'g'ri, Azarning o'yin sifati tushib ketishiga jiddiy sabablar ham etarli. Misol uchun, uning porlashi Maurning ikkinchi mavsumiga to'g'ri kelib qolgani. Bilasiz, portugaliyalik mutaxassis jamoani biron bir cho'qqiga olib chiqqach, o'sha erda ushlab tura olmaydi. O'rganmagan. Jamoa quyilashga, ag'anashga mahkum etiladi. Azar o'sha jamoa ichida bo'lganidan keyin, tabiiyki, qo'shilishib pastga sho'ng'iydi.
Yana bir misol ham ancha jo'yali. Belgiyalik yulduz zo'r o'ynagan mavsumida barcha uchrashuvda – 38ta bahsda maydonga tushdi. Asosiy ishni qildi. Terma jamoasi tarkibidagi 80 foiz o'rtoqlik o'yinlarida maydonda bo'ldi. Deyarli zaxirasiz o'ynadi. Endigina porlab chiqqan yigitga bu yuk og'irlik qildi.
Yana bir misolni aytadilar. Azar zo'r o'ynagan mavsumida uning ampluasida chinakamiga joy talash bo'lgan. Raqobat kuchli bo'lgan. O'sha yillarda Azar o'rnida Shyurle bilan Salah tushishga tayyor turishardi. Hozir esa uning qanotida Kenedi bilan Pedro – raqobatchilar saviyasi ancha tushganini ko'ryapsizmi?! “Chelsi”dagi motiv tugagan pallada o'zining shaxsiy motivatsiyasi ham kamaysa, har qanday odam dovdirab qoladi.
Yana bir sababni aytib o'tay, mayli. Azar - texnikasi yuqori o'yinchi. Tabiiyki, raqiblarini ko'p aldaydi. Fintlari Messinikiga o'xshab ketadi. Biroq, Leodagi tana tuzilishi, baquvvatlilik bu o'yinchida yo'q. Jarohatlarga moyilroq. Angliyadagi “italyansimon” himoyachilarning qo'pol o'yinlaridan Azar qo'rqibroq qolgani shundoq sezilib turibdi.
Va nihoyat, unga eng katta yuk tashlagan narsa – premer-ligadagi eng yaxshi yosh o'yinchi nomi! Bu sovrindan keyin unga tegishli bo'lgan ikki toifa paydo bo'ldi: biri Edendan faqat yuksak o'yin kutsa, ikkinchisi qulashini kutadi. Yovuz nigohlar qarshisida qolgan futbolchi o'zini yo'qotib qo'yishi hech gap emas. Qahramonimizda shu voqea sodir bo'ldi.
Oxirgi sabab. Mourino futbolchilardan o'zi istagan o'yinni ko'rsatishlarini istaydi. Futbolchining kayfiyati bilan hisoblashishga odatlanmagan. Har qanday o'yinchini o'ziga bo'ysundiradi, jamoa uslubiga moslaydi. Azar esa, ijodkor yigit. Ijodkorlar portugaliyalik murabbiy qo'lida qo'g'irchoq bo'la olmaydilar. Qo'g'irchoq bo'lishsa, sinishadi. Aksiga olib, uning xarakteridagi bosiqlik ham Messinikiga o'xshamaydi. Taslimiyatdan hosil bo'lgan bosiqlik, desak bo'ladi. Messidagi bosiqlik – hech narsadan qo'rqmaslik tabiati, taslim bo'lmaslik fitrati!
Mana shu sabablarning hammasi bir bo'lib, biz bilgan va biz suygan Azarni jahon futbolidan ofsaydga chiqarib yubordi.
ENDI NIMA BO'LADI?
Azar shu qadar o'zidan begonalashib ketganki, Di Mariyaga havas qilib, tanaffusga chiqar payt libosini so'rayapti. Bu endi kamtarlik yo hurmat emas. Bu, jahon ommasiga o'zini rasman TUGAGANLIGIni e'lon qilish! Hozir ko'pchilik Azarni “Real”ga sotish kerakligini ta'kidlamoqda. O'ylashimcha, belgiyalik iqtidor egasi qirollik klubida o'ziga keladi yo butunlay futbol bilan xayrlashadi.
O'ziga kelishiga umid – uning raqobat bor joyda kuchayish xususiyati borligida, muvaffaqiyatsizlikka uchrashi esa, borajak maskani Azardan kattaroqlarini ham “ko'mib yuborganida”.
Nima bo'lganda ham, biz sening uyg'onishingni, futbolga qaytishingni istaymiz, Eden! Xayrulla Hamidov
— deya xabar beradi uff.uz nashri.