Dunyoda har kuni ko'chada koptok tepib, ota-onasining yangigina olib berganoyoq kiyimini yirtib keladigan bolakaylar millionlab topiladi. Ularga nisbatan ota-onalar tomonidan ko'riladigan choralarning turlari ham ma'lum. Omadi chopgan bolalar bunday vaqtlarda tanbehu-koyishlar bilan qutulib ketadilar. Omadsizlarining qanday axvolga tushishlarini har birimiz o'z hayotimiz davomida yo boshimizdan o'tkazganmiz, yoki boshqalar misolida ko'rgan bo'lsak ham kerak.

Bugungi qahramonimiz bo'lmish, jahonga tanilgan futbol yulduzi Terri Anrini ham yoshligidan bunday «musibatlar» chetlab o'tmagan ekan. Bugunda hamma futbol ixlosmandlari uchun nomining o'ziyoq ko'p narsalarni anglatadigan 6u o'yinchi uchun yoshligida bamaylixotir koptok o'ynash katta muammo edi. Kuni bo'yi, to'p qarshisida irg'ishlab turgan vaqtida, hamma narsani unutadigan bo- lakay uchun, qosh qorayib, koptokni ko'rib bo'lmay qoladigan vaqt bo'lganida, uyga qaytishni o'ylab, vahm bosardi. Bu yog'iga nima qiladi?

1977 yil 17 avgustda Parij shahri tevaragidagi mavzelardan birida dunyoga kelgan Terri anchayin kambag'al oiladan chiqqan edi. Shu sababli bolakay yoshligidanoq ko'p hollarda qarovsiz qolib ketardi. Faqatgina ro'zg'or tebratish tashvishida yuradigan otaonaning e'tiboridan kun davomida chetda qolib ketadigan bolakay, kechgacha bafurja to'p surardi, qosh qoraygach bo'lsa, yirtilgan, surilgan joylarini yashirishga harakat qilib, uyga qaytardi. Ko'p hollarda unga silliqqina, ayblarini ko'rsatmasdan uyga kirib olish nasib etardi, chunki unga bu ishda yordam beradigan odam uyda bor edi.

Anrilar xonadonida Terrining futbolchilik salohiyatiga yuqori baho beradigan va unga qayishadigan birgina inson, o'zidan bir necha yosh katta bo'lgan akasi edi xolos. U garchi ukasi har kuni kiyimlari va oyoq kiyimini bir ahvolga solib kelsada, kelajakda buyuk futbolchi bo'la olishiga bolalarcha soddalik bilan ishonardi. Shu sababli ham har kuni, kech kirar mahal, ukasining qaytishini ko'chada kutib turardi. Otaning g'azabidan qo'rqadigan bolalar, bir amallab, akaning uydan olib chiqqan ul-bul narsalari bilan «maskirovka» qilishgach, uyga oyoq uchida kirib olardilar.

So'ngra Terri yuvinib olgunga qadar, akasi uning kiyimlaridagi yamoqlarni yangilab turardi. Kelajakdagi futbol dahosi va uning ilk muxlisining hiylalari, nihoyat «jinoyat»lari fosh bo'lgunga qadar mana shu tahlit davom etib turdi. Har bir narsaning intihosi bo'lgani singari, bir kuni bolalar ham o'zlari eng ko'p qo'rqqan narsalariga uchradilar. Navbatdagi marta uyga yashirincha kirib olayotgan aka-ukalar, qo'qqisdan otalari qarshisidan chiqib qolganlarida, dovdirab qoldilar. Shu vaqtgacha ularga yordam berib kelayotgan «omad» tushunchasi, bu safar ularga orqa o'gi- rib olganday tuyulgan vaqtda, yordam ku- tilmagan tarafdan keldi.

Terrining onasi ham turmush o'rtog'i singari o'g'lining tinmasdan aftoda ahvolda kelishini yoqtirmas edi, lekin o'z jigar-bandlarining katta «xavf» oldida qolib ketganlarini ko'rganida, o'z-o'zidan onalik instinkti uyg'onib, ularni ota «g'azabi»dan qutqarib qoldi. Odatda ayolining o'z so'zidan chetga chiqmasligiga ko'nikib qolgan Terrining otasi bu holatdan hayron qoldi va kenjatoyining futbolchilik salohiyati bilan «shaxsan» tanishishga qaror qildi. Kutilmaganda otasining o'z o'yinini tomosha qilishga qaror qilganidan Terri shoshib qolgan bo'lsada, shodligining chegarasi yo'q edi.

Ertasi kuni mahallasida bo'lib o'tgan futbol o'yinida u raqiblarining hammasini piypalab tashladi. O'g'lining bu qadar yaxshi o'ynashini ilgari bilmay yurgan otaning shu kungi taassurotlari shunday bo'ldiki, oqibatda u garchi kunlik daromadi va oila byudjeti uchun jiddiy zarba bo'lsada, o'g'lini Frantsiya yoshlar futbol akademiyasiga o'qishga berishga qaror qildi. Bu ular uchun juda katta tavakkal edi. Garchi Terrining mahorati o'sha vaqtlardayoq bor bo'yini ko'rsatib turgan bo'lsada, kelajakda qanday bo'lishini hech kim bilmas edi. Shu sababli ham ishlab topilayotgan har bir frankni uning o'qishiga sarflash hali qanday natijalarga olib kelishi mavhum bo'lsada, Anrilar xonadoni sabr-toqat bilan uning futbol maktabidagi ta'limini ta'minlab bera boshladilar.

Futbol akademiyasidagi faoliyati yosh Terri uchun ham osonlikcha kechmadi. Garchi o'z vaqtida uning futbol o'ynashiga qarshilik qilgan bo'lsalar ham, doimo mexribonchiliklari sezilib turgan oila a'zolarining o'rni har erda bi- liyardi. Biroq vaqt o'tgani sari bu ayriliqqa ko'nikib borgan Anri bora- bora maktabdagi eng iqtidorli o'quvchiga aylandi. Uning futboldagi texnikasi va maydonni ko'ra olish salohiyati ko'plab murabbiylarning e'tiborini torta boshladi. Umuman o'sha vaqtlardagi frantsuz mutaxassislarining ishlarini a'lo darajada desa bo'ladi. Aynan o'sha davrda bu erdan ko'plab iqtidorli hujumchilar etishib chiqdilar. Frederik Kanute, David Trezage, Nikolya Anelkalar aynan mana shunday futbolchilar sirasiga kirar edilar. Ular orasidan Anelka bilan Terrining munosabatlari, ayniqsa, juda ham qalin edi. Bu ikki do'st bir guruhda ta'lim olganliklari ham, mana shu do'stlikning yanada mustaxkamlanib, bugungi kungacha ham davom etayotganligiga sa- bab bo'lsa kerak.

Akademiyadagi o'qishi davomida Anrining iqtidori yanada sayqallanib bordi. Uning kuchayib borayotgan o'yinini birinchilardan bo'lib,o'sha vaqtda «Monako» jamoasida murabbiylik qilayotgan Arsen Venger payqadi. Bugungi kunda, Anrining tan olib aytishicha, o'sha vaqtlarda bu buyuk murabbiy uni tanlab olmaganida, o'zining faoliyati bu qadar omadli bo'lmagan bo'lardi. Terri Anrining bu fikriga albatta qo'shilmasdan ilojimiz yo'q, lekin insof doirasidan chetga chiq- magan holda yana shuni qo'shimcha qilishimiz mumkinki, Terri o'zining bu iqgidori bilan baribir chetda qolib ketmagan bo'lardi, nazarimizda.

Nima bo'lganda ham uning «Monako»dagi faoliyati darhaqiqat omadli keldi. Hali jamoaning yoshlari tarkibida o'ynab yurgan vaqtlaridayoq, uning jamoasi bir o'yinda raqibni 6-0 hisobida mag'lubiyatga uchratadi va oltita golning hammasini Anri kiritdi. O'rinbosarlar safidagi tayyorgarlikni a'lo darajada o'tagan futbolchi, asosiy tarkibdagi faoliyatini 1994 yilda boshladi. Ushbu mavsumda sakkizta uchrashuvda maydonga tushgan hujumchi uch bora raqiblar darvozasini aniq nishonga oldi. Keyingi mavsumdan bo'lsa, Terri jamoa muxlislarining asosiy kumirlaridan biriga aylandi. 1996 yilda Frantsiyaning eng yaxshi yosh o'yinchisiga aylangan o'yinchi, shu yili jamoasi bilan chempionlikni ham nishonladi. Garchand faoliyatining ilk yillarida ko'p ham sermahsulligi bilan ajralib turmagan bo'lsada, Arsen Venger unga ishonch bildirishda davom etaverdi. Hattoki o'sha vaqtlarda «Real» jamoasi tomonidan unga qiziqish ham bildirilgandi, biroq tajribali murabbiy bo'lgan Venger o'z shogirdini sotishni xohlamadi va bu bilan uni kelajakda katta muammolardan saqlab qoldi. Yulduzli tarkibga qo'shilib qolgan yosh iste'dodlarning faoliyati, ulkan xavf ostida qolishi mumkinligi, keyinchalik Terrining qadrdon do'sti Anelka misolida yaqqol ko'rinib qoldi.

Anrining «Monako»da ko'rsatayotgan ishonchli o'yinlari tez orada mamlakat milliy terma jamoasi tarkibiga jalb qilinishiga sabab bo'ldi. Umuman avval boshidan uning mamlakat terma jamoalari tarkibidagi ishtiroki u qadar ham ko'ngildagidek boshlanmagan edi. Avvaliga yoshlar terma jamoasi safida ishtirok etgan Terri 1998 yilgi mundial arafasida milliy terma jamoaga ham chaqirildi. Bu erda guruh bahslarida JAR va Saudiya Arabistoniga qarshi o'tkazilgan bahslarda hatto gol urishga ham muvaffaq bo'ldi. Garchi o'sha turnirda terma jamoa safida eng ko'p, uchta gol kiritgan o'yinchiga aylangan bo'lsada, asosiy o'yinlarda bosh murabbiy Eme Jake uni maydonga tushirmadi. Shuningdek, braziliyaliklarga qarshi kechgan mashhur final bahsini ham Anri zaxira o'rindig'ida o'tirib kuzatadi. Shunga qaramasdan, Terri uchun hali hammasi oldinda edi.

1999 yilda «Monako» klubiga Italiyaning «Yuventus»idan juda ham qulay taklif tushadi va Terri Anri o'z kuchini «keksa sinora» tarkibida sinab ko'rishga qaror qiladi. Italiya birinchiligi shubhasiz Frantsiya chempionatidan ancha ustun edi, shunga qaramasdan Anrining iqtidori bilan bu erga tezgina moslashib ketib, ilgarigi o'yinlarini ko'rsatishi muammo emasdek tuyulgan edi. Biroq, Appenin yarim orolida kutilmaganda uning ishlari butkul orqaga keta boshladi. O'n olti bor maydonga tushgan hujumchi, bor yo'g'i uch marta gol kiritishga muvaffaq bo'ldi. Bundan so'ng ham unga jamoa raxbariyati imkoniyat berishi juda ham mushkul vazifa edi, o'yinchining yuqori notadagi faoliyati xavf ostida qola boshladi. U, osongina biron-bir o'rtamiyona klubga o'tib ketishi va nari borsa etakchi o'yinchisiga aylanishi mumkin edi. Biroq, mana shu erda uning katta futboldagi ilk ustozi Arsen Venger o'zini eslatib qoldi. Bu vaqtta kelib frantsuz mutaxassisi Angliyada «Arsenal» klubini etakchi jamoaga aylantira olgan va kelajakda ham mana shu mavqeini ushlab turish uchun harakat qilayotgandi. Buning uchun Vengerga o'zi yaxshi biladigan, o'yin uslubiga tusha oladigan bu o'yinchi juda ham zarur edi, o'z navbatida Anri uchun ham tumanli Albionning etakchi klublaridan biriga o'tish juda ham qiziqarli taklif edi. Boz ustiga, o'sha vaqtlarda «kanonirlar» safida porlab chiqqan yulduz o'yinchi Nikolya Anelka, «Real» jamoasiga katta pul evaziga sotib yuboril- gan va jamoa boshqa iqtidorli hujumchiga ehtiyoj sezayotgan edi. Natijada six ham kuymadi, kabob ham, italiyaliklar transfer uchun sarflagan pullarining bir qismini bo'lsa ham chiqarib oldilar, Venger kuchli hujumchiga ega bo'ldi, Anri uchun bo'lsa faoliyatining eng yorqin sahifasiga yo'l ochipdi.

«Arsenal» uchun o'tkazgan yillarida Terri nafaqat yaxshi hujumchiga, balki dunyoning eng yaxshi o'yinchilaridan biriga aylandi. Uning tezkor o'yinlari, aql bovar qilmas darajadagi texnikasi, kutilmagan paslari, goleadorlik xususiyatlari bugungi kungacha ham tengsiz bo'lib kelmoqda. Angliyada etti mavsum o'ynagan futbolchi uchun erishishi mumkin bo'lgan hamma sovrinlar ichida fa- qatgina Chemponlar Ligasi qolgandi. Bu vaqt oralig'ida o'yinchi jamoasining alishtirib bo'lmas o'yinchisiga aylandi. Shunga qaramasdan, 2007 yilgi mavsum oxiriga borib Terri o'z jamoasini o'zgartirishga qaror qildi. Faqatgina bir joyda o'ynab ko'p narsaga erishib bo'lmasligini tushungan o'yinchi «Barselona» jamoasiga o'tdi va bu qarori bilan adashmaganligini bu yili hammaga isbotladi. 2008/2009 yilgi mavsumda o'zi halai erishmagan yutuq Chempionlar Ligasida g'alaba qozondi. Undan tashqari Anri “Barselona”da ikki marotaba mamlakat chempionligini, bir marotaba kubokni qo'lga kiritdi.

2010 yilning iyulida AQShning “Nyu-York Red Bulz” jamoasi bilan 4.5 yillik shartnoma imzoladi. Klub bilan shartnomasi o'z nihoyasiga etgach 2014 yilning 16 dekabrida o'z futbolchilik faoliyatini tugatganligini e'lon qildi.

Anri — bu nom futbolda yuqori mahorat sohiblariga nisbatan ishlatiladigan ta'rif bo'lib qoldi, uning nomining o'ziyoq qolgan har qanday o'xshatishlarni bir chetga surib qo'yadigan bo'ldi. O'z qo'l ostida jahondagi yutib olish mumkin bo'lgan barcha sovrinlarni jamlay olgan bu hujumchiga bugungi kunning yulduzlari ham havas qilsalar arziydi. Bir vaqtlar, hamma jamg'argan pullarini olib, o'g'lini futbol makta biga amallab joylab olishni ko'zlab, ikkilanib ketayotgan otaning xayollariga o'sha vaqtda bunday martabalar kelganmikan?!! O'shanda, otasining qo'llarini mahkam ushlab olgancha, ko'zlari jovdirab, o'zini oldinda nimalar kutayotganini bilmay ketayotgan bolakayning orzulari qay darajada cheklangan edi, uning hayol olami bunday yuksakliklarni sig'dira olarmidi?!! Nima bo'lganda ham, biz o'sha bolakayga qarata faqatgina bir so'zni aytishimiz mumkin, «Bu — shunchaki ANRI».

Maqolani tayyorlashda «Chempion» gazetasining 46-sonidagi Zafar Qosimov maqolasidan foydalanildi.

Manba: koptok.uz