JCh-2018 saralashidagi bo'lajak raqibimiz - Suriya terma jamoasi rahbariyatining kimsan Joze Mourinoga taklif bilan murojaat etgani keng futbol jamoatchiligida katta shov-shuv keltirib chiqardi. Chunonchi, Suriya arab dunyosidagi pul oshib-toshib yotgan mamlakatlar qatoriga kirmaydi.
Boz ustiga, ayni payt u erda siyosiy notinchlik hukm suryapti. «Benazir» suriyaliklar chorlovini qabul qilganidami...? Yo'q, quyidagi maqolamiz Suriya termasi yoxud Mourino haqida emas, balki OFK tarkibidagi 46ta terma jamoani boshqarayotgan murabbiylar, xususan, ularning eng taniqlilari bilan tanishtirmoqchimiz. Gazetamizning 5 aprel kuni chop etilgan sonida UEFA terma jamoalari murabbiylari haqida ma'lumot berib, ular orasida uzoq vaqtdan buyon barqaror ishlayotganlarini alohida ta'riflagandik. Demak, bugun rakursni Osiyoga burib, shu mavzuda suhbatlashamiz. Alohida qayd etish joiz, qit'amizda murabbiylar masalasi ancha chalkash. Misol uchun, 1 aprel holatiga ko'ra, Iroq, Singapur, Tojikiston, Laos, Suriya va Indoneziya terma jamoalarida bosh murabbiy lavozimi bo'sh. Pokiston termasi bosh murabbiyining ayni payt ishlayotgan-ishlamayotgani xususida esa aniq ma'lumot yo'q.
Bilasiz, OFK miqyosida Rossiya mundiali saralashida 46ta milliy jamoa kurash boshlagandi. Shulardan atigi 18tasida mahalliy murabbiy ish olib bordi. Bu ham 1 aprel kunigacha bo'lgan holat. Ko'plab mamlakatlarda bosh murabbiy vakolati shunchaki, rasmiyatchilik, xolos. Kambodja va Singapur termalari bunga misol. Angliyalik Xarri Rednapp Iordaniya termasiga maslahatchi-murabbiy sifatida kelgandi, lekin tez orada unga boshqaruvni topshirib qo'ya qolishdi.
Evropada murabbiylikning alohida maktablari bor - Bolqon oroli, Ispaniya, Portugaliya, Gollandiya, Italiya... Bu hududlarda murabbiylik tizimi konveyer misoli ishlaydi. Janubiy Amerikada esa Argentina va Chili maktabi hammadan ilg'or. Xo'sh, ulkan Osiyoda 46ta federatsiyaga o'rnak sifatida ko'rsatishga arziydigan murabbiylik maktabi bormi? Bu haqda batafsil ma'lumot olishni xohlasangiz, barchasidan xabardor internet ham ojizlik qiladi. Umuman, Osiyoda murabbiylar qo'nimsizligi darajasi juda yuqori. Harqalay, Evropadagi kabi bitta jamoani 8-9 yildan buyon boshqarayotgan mutaxassisning o'zi yo'q. Ha, murabbiylarni tezda is'tefoga chiqarib, ularga kompensatsiya to'lashda muammoga uchramaydigan boy terma jamoalar bor ekan, umumiy holat hali-veri o'zgarmasa kerak.
BAA. Mahdi Ali Hassan Redha. Qit'amiz futbolida tez o'sayotgan murabbiy. Ayni payt hech kimning ixtiyorida Mahdiniki singari bunchalik ko'p iste'dodli futbolchi yig'ilmagan bo'lsa kerak. Ushbu mutaxassis yoshlar tizimida etarlicha yutuqlarga erishganidan so'ng 2012 yilning 12 avgustida uni milliy terma jamoaga bosh murabbiy etib tayinlashdi. Mahdi Ali BAA termasi boshqaruvini qo'lga olgan atigi 4-mahalliy murabbiydir. U futbolchi sifatida «Al-Ahli» (1983-1998 yillar)da to'p surgan. Sevimli taktikasi: 4-2-3-1. Xususan, Osiyo kubogi-2015da shu taktikadan unumli foydalandi. Hattoki, Avstraliya termasiga qarshi kechgan yarim final bahsi (0:2)da ham bunga sodiq qoldi.
Avstraliya. Ange Postekoglu. Avstraliyalik murabbiylar orasida klub futbolida eng ko'p (7ta) sovrin yutgan mutaxassis. 2013 yilning 23 oktyabridan buyon «sokkeruz»ga  ustozlik qilmoqda. OFK tomonidan 2015 yilning eng yaxshi murabbiyi sifatida tan olingan. Himoyada mustahkam qo'rg'on tuzishi bilan tanilgan. Avstraliya futboliga Massimo Luongo, Mettyu Rayan, Netan Byorns kabi futbolchilarni kashf etib berdi.
J.Koreya. Uli Shtilike. Germaniyalik mutaxassisning shartnomasi JCh-2018 oxirigacha mo'ljallangan. Koreyslar ushbu murabbiy boshqaruvida Kosta-Rika, Eron va Avstraliya terma jamoalarga yutqazishdi, lekin uning umumiy statistikasi ancha yaxshi.
Eron. Karlush Keyrush. 1982-1984 yillarda Portugaliyada futbol taraqqiyoti uchun turli dasturlar yaratgan. Futbol 5 (besh yillik futbol) va ayollar futboli dasturlari shular jumlasidan. 2015 yilning 2 aprelida Eron termasidan ketganini e'lon qilgan Keyrush tez orada (26 aprel kuni) ortga qaytdi. Osiyo futbolidagi eng taniqli murabbiy, shubhasiz, aynan forslar jamoasida. Umuman, Keyrush 2011 yildan buyon qo'l ostidagi termani yangi darajaga olib chiqdi. Uning Eron futboli oldidagi xizmatlaridan biri - xorijdagi forslarni milliy jamoaga jalb etgani. Deylik, germaniyalik Daniel Davari va Ashkan Dejaga, gollandiyalik Rizo Guchannajot, shvetsiyalik Omid Nazari, amerikalik Stiven Beytashur kabi futbolchilar aynan Keyrush tashabbusi bilan Eron termasida o'ynay boshladilar.
Yaponiya. Vohid Xalilxojich. «Samuraylar» boshqaruviga 2015 yilning 12 martida keldi. Aslida uni o'z vatani - Bosniya va Gertsegovinada mamlakat terma jamoasi bosh murabbiyligi uchun nomzodlar ro'yxatiga kiritishgandi. Lekin Xalilxojich  bu taklifni rad etib, «kunchiqar yurt»da ish boshladi. Bosniyalik mutaxassis o'yin tashkil etish uslubiga ko'ra, yaponlarga juda mos tushdi. Aytgancha, u bungacha Afrikada Kot-d`Ivuar va Jazoir termalarida faoliyat yuritgandi.
Tailand. Kiatisuk Senamuang. Kiatisuk Tailand terma jamoasi safida 130ta o'yin o'tkazib, 65ta gol urgan. Bunaqasi faqat Osiyoda uchrasa kerak. U murabbiylik faoliyatini 2006 yili «Xoangan Zyalay» klubida o'ynovchi-murabbiy sifatida boshladi. Keyinroq «Chula Yunayted» va «Chonburi» kabi jamoalarni boshqardi. Endi esa  Osiyoda yilning eng katta «sensatsiya»laridan birini qayd etib ulgurdi. To'g'ri, Senamuang jamoasi FIFA reytingida hali yuqori 100talikka kirganicha yo'q.
Davomi InterFUTBOL gazetasi blogida.
— deya xabar beradi uff.uz nashri.