Ey, Evropa chempionati! Kel, yonimga bir zumga cho'kkala! Senga anchadan beri asrab qo'ygan gaplarim bor, bir dardimni to'kib sochay, sen eshit!
Sen o'zingni taniysanmi? Qanday musobaqa ekaningni bilasanmi? Bilmasang, senga hali aytmagan bo'lishsa, kel, aytib beraman.
O'zing bilasanmi, seni o'z qit'angdan ko'ra boshqalar ko'proq suyishlarini?!
Har to'rt yilda o'tadigan mundiallar sog'inchini-da yo'qqa chiqara olganingni bilasanmi loaqal?!
Sen shunday ajib damlarni taqdim etasanki, yozning issiq kunlarida butun dunyo iliq bir havo ichida qoladi.
Seni hamma yaxshi ko'radi. O'zining diyori o'ynamasa-da, qaysidir terma jamoani “o'ziniki” qilib oladi dunyo muxlislari...
Seni “Argentina va Braziliyasiz jahon chempionati” deb ataydilaru, aslida o'sha mundialdan-da shiddatliroq damlarni taqdim etishingni ich-ichlaridan his qiladilar...
Kel, yaqinroq kelib ol! Sening qadring mening hayotimda muhim o'rin tutadi. “Men” deganimga xafa bo'lma, zero, bu so'zlar faqatgina o'zimga tegishli emas, men bilan tengqur katta avlodning dil so'zlaridir:
Futbol olamida ko'zimni ochgan musobaqam sifatida Meksikada o'tkazilgan JCh-86ni e'tirof etaman. Ha, Meksika yashil maydonlarida men dunyo yulduzlarini, shaxsan janobi oliylari – Diego Maradonani tanigan edim. Biroq, ikki yil o'tgach, sening jilvang bilan futbolning boshqa bir jozib tomonini ko'rib qoldim: Gullitning ajib nigohi, Ratsu Kumanlarning takroriy lavha ham bazo'r ilg'ay oladigan zarbalari, Dasaevning ilvirsona seyvlari va nihoyat – Marko van Bastenning goli!
Ha, ha, o'sha mashhur goli! Men yoshligimdan rozimanki, ilk tomosha qilgan turnirlarimda asrning eng yaxshi gollarini ko'rgan edim.
Ey Evropa chempionati, sen JChlar oralig'idagi kemtik bir o'rinni o'z shiddating ila to'ldirib berding! Jahon chempionatlarida tasodiflar bo'lmasligi mumkin, ammo senda har qanday jamoa imkoniyati teng ekanligini ko'rdim, guvohi bo'ldim.
Ikkinchi turnir sifatida guvohi bo'lganim – 1992 yilgi o'yinlaring. Vah, dunyo xaritasidan olib tashlangan Yugoslaviya o'rniga kelgan Daniya esingda bo'lsa kerag-a? O'zing ham hayron bo'lganding, bilaman-ku! U paytlari Ayfonu Nokiyalar yo'q edi, daniyalik yigitlarni dam olish plyajlaridan chaqirib olish juda mushkul bo'lgan, deyishadi. “Yugoslaviya o'rniga o'ynar ekansizlar!” degan xabarni eshitganida, futbolchilar kulib qo'yishgan ekan: “”Yigitlar, nima qilamiz? Chempion bo'lib qaytamizmi?”
Ha, ular chempion bo'lib qaytishdi. Guruh bosqichida turnir mezboni – Shvetsiya mag'lub etildi,  yarim finalda gollandlar, finalda esa nemislar... Butun dunyo karaxt ahvolda qoldi. Piter Shmeyxel degan daho posbonni o'shanda tanigan edim. Daniyaliklar Mikael Laudrupsiz qolishlariga qaramay, turnir davomida eng kuchlilarni yanchib tashlagandilar.
Ey Evropa chempionati, sening shiddating ko'p holda mundiallarni ham ortda qoldirganiga guvoh bo'lganman. Hatto qiziqarli JChlardan keyin ham o'zingni yo'qotib qo'ymaganingga hayratdaman. AQSh-94dagi bahslar hayotimdagi burilish hisoblanadi. O'hho', bu qadar teatrlashtirilgan o'yinlar boshqa birorta mundialda takrorlanmadi. Maradonani turnir o'rtasida haydab yuborishlari, Nigeriya sherlarining yorib chiqqani, Italiya birgina Badjo elkasida finalga dovur etib borgani va oxirgi bahsdagi penaltlar seriyasida asosiy qahramonning antiqahramonga aylanib qolgani... hamon yodimda!!! Bu musobaqadan keyin sen o'z jilvang ila namoyon bo'lishingga ishona olmagandim. Biroq, futbol vatani bo'lmish Angliyada o'tkazilgan qit'a bahslarida supero'yinlar guvohi bo'ldim yana.
Bu safar Chexiyani kashf etding. Poborskiyning odam bolasi urishi imkonsiz golini namoyish etib berding, keyinchalik butun dunyoni tiz cho'ktiradigan Frantsiya yoshlarining yurishlariga zamin yaratding va, albatta, Germaniya terma jamoasining qayta tug'ilishiga guvoh etding bizni.
Final oqshomida “oltin gol”ning yovuz qoidasi nechog'liq shafqatsizligini ko'rsatib berding. Birxoff degan “oltin bola” sendagina kashf etildi, boshqa joyda uni ko'rmadik. Faqat sendagina o'zini taniy oldi u!
2000 yilgi o'yinlaring oldida Frantsiya-98 ham ip esholmay qoladi, ochig'i. Bu musobaqa mening hayotimda muhim rol o'ynagan. Ilk sharhlagan musobaqam shu bo'ladi. Raulning noaniq zarbasida so'z topa olmay Davlat akaning oldida dovdirab qolganlarim hamon yodimda. Turnir bus-butunligicha xotiramga muhrlanib qolgani ham shuning sababidandir ehtimol?!
Portugaliyaning afsonaviy tarkibini esdan chiqarib bo'ladimi, axir?! Ulg'aygan Zidanni-chi?  Italiya katinachchiosini unutib bo'ladimi o'zi? O'h, Gollandiyaning penaltilar seriyasi qurboni bo'lgani va bunga futbol qirolining o'zi izoh bergani-chi? Final oqshomini hech kim unuta olmasa kerak, ayniqsa, Del Pero! Italiya 1:0 hisobida engib turgan paytida Bartez bilan yakkama yakka chiqib ketgan yulduz gol ura olmagani va buning oqibatida frantsuzlar qo'shib berilgan daqiqalarda ikkita to'p kiritib ketishgani... Ha, o'shanda sen JCh-98ni unuttirgan eding menga!
2004ni aytib o'tirmayman. Gretsiya – Evropa chempioni! Haligacha buni latifa qilib aytib yurishadi. Ey Evropa chempionati, sen har kimga imkoniyat berishing bilan ajralib turasan, yana bir karra isbotlading!
2008dan boshlab senda ham, jahonda ham bitta hukmdor paydo bo'ldi, Ispaniya degan. Ikki marta qatorasiga ularga shohsupangdan joy berding! Bu yil nima qilmoqchisan?
Ey Evropa chempionati, sening o'tmishingda birgina kemtik joy ko'raman – senda evropalik Roberto Badjo o'ynamagan. Biroq, boshqa hamma dahoni ko'rganman.
Hozir sening o'rning yanada beqiyos. Bu yildan boshlab senda qatnashuvchilar soni ham oshgan. Demakki, shohsupangga chiqishga da'vogarlarning soni ham ko'paygan. Jahon futboli Ispaniya la-ligasining ikki jamoasi va ikki futbolchisi o'rtasidagi kurashdan bezorlar bo'lib ketdi. Ronaldu va Messi o'rtasidagi raqobat hammaning joniga tegib ketdi. Ular qatnashgan klub turnirlarida hamma chetga o'tib olishga odatlanishdi. Biroq, sen bundan mustasnosan. Senga farqi yo'q. Sen bu ikki yulduzni tan olmaysan! Biri senda qatnasha olmasa, ikkinchisi terma jamoasi bilan nari borsa, finalingga etib kelgan (o'shanda ham boshqalar yulduzroq edi jamoada). Sen hammaga imkoniyat berishing ila klublar o'rtasidagi turnirlardan ancha farqlisan. Albaniya degan mamlakat ham hozir sening ostonangda turib, chempionlikni havas qilayotgan bo'lsa, aybsitmaysan. Sening bag'ring keng, hammaga ochiq!
Maqolam oxirida sendan kichkinagina iltimos: “Hozirda katta o'g'lim ham futbol “jinnisi”. Uning aytishicha, Braziliyada o'tgan mundial tarixdagi eng ajoyib turnir ekan. Kel, shu o'g'limning xotirasidan o'sha mundialni o'chirib tashla, o'z shiddating va kutilmagan natijalaring ila... Kelajakda uni ham menga o'xshab seni ustun qo'yishga majbur ayla, iltimos!!!”
P.S.
O'zbekistonda ham ushbu musobaqa namoyish etiladi nasib qilsa. O'yinlar translyatsiyasini rasman sotib olgan “O'zReport” orqali. Evropa chempionati bilan faoliyatini boshlagan inson sifatida kichkina orzuim bor edi – aynan shu musobaqa orqali yana katta futbolga qaytish!
Mehmon tariqasida bo'lsa ham. Shunda Evropa chempionatidan so'raydigan yuqoridagi iltimosim nafaqat o'g'limning, balki o'zimning ham hayotimdagi burilishga sabab bo'lardi. Eslab yurardik-da hech bo'lmaganda. Braziliya-2014ni unutgan holda... Xayrulla Hamidov
— deya xabar beradi uff.uz nashri.