Ha, tag'in 20 yil oraliqda. Qoyilmisiz? O'tgan hafta futbol qiroli Pele 75ga kirgan edi. Kecha esa boshqa bir daho – Diego Armando Maradona 55 yoshga to'ldi. “Oktyabr inqilobi”ni 1933 yili Garrincha boshlab bergan edi. Pele davom ettirdi. Hozir biz 20 yillik farqni tashkil etgan haqida gaplashmoqchimiz.
Ikkisi ham 10-raqamda o'ynagan. Ikkisi ham Meksika maydonlarida jahon chempioni bo'lishgan. Ikkisi ham o'z mamlakatida asr sportchisi nomini qo'lga kiritgan. Qizig'i, shu paytgacha ularni qiyoslashdan, taqqoslashdan charchamaydilar.
Peleni kuchli deguvchilarning so'zlari taxminan quyidagicha yangraydi:
“75 yil oldin Braziliyaning oddiy oilasida tug'ilgan bir go'dak keyinchalik futbol qiroliga aylandi. Uni Pele deb atadilar.
Kimni kimgadir taqqos qilish kerak bo'lsa, Pelega taqqos qiladilar. “Ikkinchi Pele”, “argentinalik Pele”, “bugungi Pele”, “Peledan zo'r edi”, “Peleni hayron qoldirgandi” va hok. Lekin Pelening o'zini hech kimga qiyos qilmaydilar. Peleni taqqoslasalar ham o'ziga taqqoslaydilar. Pele hammani o'lchash uchun yagona ehtiyoj.. Pele – futboldagi o'lchov birligi. Uni bejiz qirol deyishmagan.
Uning davrida ham juda kuchli o'yinchilar bo'lgan. Futbol o'ynash oson bo'lganida, ular ham shu ishni qilishlari kerak edi. Hech kim qila olmadi. Bardosh bera olmadilar. Pele esa stabillikning yuqori nuqtasini namoyish etib, o'z cho'qqisidan bir zum bo'lsin pastlamadi. Uni hozir bo'lganida u bo'lardi, bu bo'lardi, deyish noto'g'ri! Hamma o'z zamonasining sharoitiga javob beradi. Kelajak uchun javobgar emas. Navoiyni she'rni kompyuterda yozmaganligi uchun ayblash noto'g'ri bo'ladi. Peleni ham o'z davrining tezligi bo'yicha tahlil qilish kerak. Natija esa takrorlanmas bo'lib qolganligidan ham xulosa shu: U qirol!!!”
Ha, shunaqaroq. Endi Diego Maradonaning oqlovchilariga ham quloq solaylik. Ular nima deyisharkan:
“Pele o'z davrida juda kuchli tarkib bilan birga to'p surgan. Braziliya jahon chempionatlarida muvaffaqiyat qozonganida futbol qirolining vatandoshlari har bir chiziqda kuchli bo'lganini ko'pchilik yaxshi biladi. Va Pelening minglab urgan gollari Braziliya chempionati va AQSh maydonlarida kiritilganini hisobga olsak, Pele siymosi atrofidagi daholar bilan hamohang gavdalanadi. Bu o'rinda yana bir kuchli isbot ham mavjudki, Pele ana shu kuchlilar ichida kuchli bo'la olgani uchun ham qiroldir.
Maradonaning peshonasiga esa butunlay boshqa qismat nasib etdi. U og'irlikni o'z zimmasiga ola bilishi, cho'loq jamoalarni elkada ko'tarib yurishi bilan dong taratdi. Italiya A seriyasi u o'ynagan paytlari “kichik jahon chempionati” deb atalardi. “Milan” triosi juda kuchli davrlar edi. Ana shu jamoaga qarshi “Napoli”dek o'rtamiyonani saflay olgan va alal-oqibat mamlakat chempioni qila olgan Maradona terma jamoasi tarkibida butunlay xaloskor vazifasini bajarib kelgan. Pele hech qachon Evropa milliy chempionatlarida o'ynamagan. Bu uning goleadorlik salohiyatiga foydali bo'lgan. Maradona esa o'z davridagi eng kuchli va eng beshafqat chempionatda qatnashgan. O'sha zaminda u tengsizligini isbotlab yurgan. Keyin, Maradonaga fe'liy qusurlari ham zarar bo'lgan. Qaysar, o'jar va faqat kurash uchun tug'ilgan yigitga nisbatan 90-yilgi JChda insofsizlarcha o'ynashgan. To'rt yildan so'ng esa musobaqaning o'rtasida xaydab yuborishgan. Diegoning hayoti Pelenikiga qaraganda murakkabroq va og'irroq. Shu bois bo'lsa kerak, asr tugashi arafasida o'tkazilgan so'rovda muxlislar uni “asr o'yinchisi” deb topishgan. Pelega esa ushbu nomni FIFA taqdim etgan. Aytishingiz mumkin, asr tugayotgan paytdagi avlod Pelening o'yinlarini ko'rmagan, asosan Maradona o'yinlarida o'sishgan. To'g'ri, inkor etmaymiz, biroq rangli tasvirlardagi o'yinlar argentinalik iqtidorning benazir harakatlaridan ogoh etsa, yosh avlodda ne ayb?!”
Biz bu ikki tortishuvchi tomonni birlashtiramiz va ikki o'yinchiga shunday ta'riflar beramiz:
Pele – buyuklar ichida buyuk bo'lolgan daho! Bunisi juda qiyin.
Maradona – bir o'zi daholik qila olgan yulduz! Buni ham har kim eplay olmaydi.
Bu taqqoslardan so'ng, qitmirligim tutib qoldi. 20 yillik an'anani davom ettiruvchilarni qidirib ko'rdim. 1980 yilda tug'ilganlar orasida Xavi bor ekan, Ronaldino, Jon Terri va Jerrardlar bor ekan. Ammo ular boshqa oyda tug'ilishgan ekan. “Oktyabr bolalari” mavqeiga chiqa olishmaganiga sabab shumikan, deb o'ylab qoldim:) Mayli, bizga shu ikkisi ham etadi. Shuning o'ziyoq maqolaga yuqoridagi sarlavhani qo'yishimizga kifoya qiladi.
PS: Malilik Adama Kulibali 1980 yilning 9 oktyabrida tug'ilgan ekan, balkim umid qilarmiz, a? Nima deysiz?!! Xayrulla HAMIDOV
— deya xabar beradi uff.uz nashri.