Nihoyat, katta mavzu - o'zbek futbolidagi kadrlar hamda ularning kimlar tomonidan tayyorlanishiga to'xtalamiz. O'yinchilar PFK darajasiga etgunga qadar uchta zveno mutaxassislari qo'lidan o'tishadi. Shuningdek, to'rtinchi bo'g'in - milliy terma jamoa ham bor. Ammo uning safiga professional futbolchilarning hammasi ham jalb etilavermaydi. Bosh jamoada murabbiylar ham, talablar ham o'zgacha. Shunday ekan, bugungi maqolada ushbu darajaga to'xtalmaslikka qaror qildik.
Yuqorida aytib o'tilgan dastlabki uchta daraja quyidagicha ko'rinishga ega:
1. Bolalar va o'smirlar jamoalari: murabbiylar 14 yoshgacha bo'lgan bolalar bilan ishlashadi.
2. O'smir va yoshlarni tayyorlash: murabbiylar 20 yoshgacha bo'lgan, ya'ni professionallik sari ilk qadamlarini tashlayotgan futbolchilar bilan ishlashadi.
3. PFK darajasi: murabbiylar katta yoshdagi futbolchilar bilan shug'ullanishadi.
O'zbekistonda murabbiylar uchta litsenziya bo'yicha ta'lim olishadi.
Xususan,  S  litsenziyasiga ega mutaxassis bolalarni PFK darajasiga chiqquniga qadar tayyorlaydi. Mazkur toifa 2-ligada bosh murabbiy vazifasida ishlash imkoniyatini taqdim etadi. PFLda esa assistentlik bilangina cheklanishadi.
 V  litsenziyasini qo'lga kiritganlar 1-ligada bosh murabbiy, elitada esa yordamchi sifatida faoliyat yuritishlari mumkin. Uchinchi daraja vakillari, ya'ni  A  litsenziyasiga ega mutaxassislar esa oliy liga klubida bosh murabbiy bo'lib ishlay oladilar. Mazkur holat ayollar futboliga ham taalluqli. Lekin hozirgi kunda mutaxassislar kamligi tufayli murabbiy  S  litsenziyasi bilan ishlashi mumkin. Biroq bu ko'pga cho'zilmaydi. Shuningdek, ayollar klubi murabbiylar shtabida bir nafar ayol kishining bo'lishi shart. Lavozimning ahamiyati yo'q, ammo bu faqat O'zbekiston fuqarolari uchun.
Osiyoning PRO litsenziyasini muayyan bir mamlakat berolmaydi. Shu bois ushbu toifani alohida ajratish mumkin.  Pro  kurslari birorta mamlakatda o'tkaziladi, oldinroq shunday tadbirlarning biriga O'zbekiston ham mezbonlik qilgan. Bu toifaga ega mutaxassislar OFKning har qanday milliy terma jamoasini boshqara oladilar. Demak, PRO litsenziyasiga ega hamyurtlarimiz nafaqat klublarimiz, balki milliy termamizni ham bosh qarish imkoniyatga egalar. O'z navbatida, ularning fuqaroligi borasida cheklov belgilanmagan.
BO'SM va havaskorlar jamoalarida asosan oliy o'quv yurtlarining sport fakultetlarini bitirgan mutaxassislar ishlashadi. Shuningdek, sport-internatlari va kollejlar bitiruvchilari ham mazkur faoliyat turi bilan shug'ullanishlari mumkin. Asosiysi, bolalar bilan ishlash tajribasiga ega bo'lishlari lozim. Har ikkisining o'ziga yarasha plyus va minuslari bor.
Plyuslari: OO'Yu bitiruvchilari deyarli futbol o'ynashmagan. Bunday murabbiy bilan ijobiy natijaga erishish qiyin. Shu bois ulardan eng kichik yoshlilarni boshqarishda foydalanish kerak. O'rta guruhlarda bunday murabbiylarga murakkablik tug'iladi, zero o'spirinlar uchun yoshning ahamiyati yo'q. Ularning aksariyatida futbol borasida tushunchalar ancha rivojlangan bo'ladi. Demak, bu yosh toifasiga ustozlik qilish va zifasining nisbatan obro'liroq shaxsga topshirilishi maqsadga muvofiq. Masalan, PFLning sobiq futbolchisi, tajribali murabbiy va hokazo.
Minuslari: Ko'pincha ish faqat qog'ozda olib boriladi. Masalan, jurnallarda ko'rsatilgan bolalar o'sha maktabga borishmaydi. Bunday murabbiylar 1,5  stavka da ishlashadi, vaholanki guruhlaridagi bolalarning soni nari borsa bir  stavka ga tortadi. Ammo shunga qaramay, maosh olib yurishibdi.
Davomi InterFUTBOL gazetasi blogida.
— deya xabar beradi uff.uz nashri.