Maradonadan, Anzur Ismoilovgacha. Faoliyatiga doping to'siq bo'lgan mashhurlar

Bugun UEFA TsSKA futbolchisi Roman Eryomenkoni kokain qabul qilgani uchun ikki yilga futboldan chetlashtirildi. Futbol olamida yaxshigina shov-shuvga sabab bo'lgan mazkur voqeadan so'ng Tribuna.Uz futbolchilik faoliyatining bir tekisda kechishiga taqiqlangan moddalar iste'mol qilgani sabab bo'lgan mashhur futbolchilarni yodga solib o'tdi.

 

DIEGO MARADONA (1991, 1994, 1997 yillar)

1986 yilgi jahon chempioni, JCh-90 finalchisi, bir so'z bilan aytganda terma jamoa tarixidagi tengsiz futbolchi. Dunyoning eng kuchli futbolchilaridan biri 1991 yilda qonidan kokain moddasi topilgach, Italiya politsiyasi tomonidan qo'lga olingandi. Argentinalik 15 oyga diskvalifikatsiya qilingan, keyinroq esa giyohvand moddalarni saqlagani uchun shartli jazo olgan va «Napoli»ni tark etib, «Sevilya»ga, keyin vataniga qaytib «Nyuellz Old Boyz»da to'p surgandi. Ammo, u oldingi darajasiga chiqa olmadi.

JCh-1994 bahslarining Nigeriyaga qarshi ikkinchi uchrashuvdan (2:1) keyin o'tkazilgan doping-test Maradonada ijobiy natijani ko'rsatgandi. Unda bir yo'la beshta taqiqlangan modda topilgandi: efedrin, norefedrin, psevdoefedrin, norpsevdoefedrin i metilefedrin. Futbolchi yana 15 oyga diskvalifikatsiya qilindi va terma jamoaga boshqa qaytmadi.

U keyinchalik ikki marta «Boka Xuniors» bilan shartnoma tuzdi, biroq 1997 yil 24 avgustda doping nazoratida uning qonidan kokain moddasi topilib, bu tekshiruv davom etayotganda 30 oktyabr kuni jarohat oladi va qaror chiqmasidan oldin futbolchilik faoliyatini yakunlaganini ma'lum qilgandi.

 

ADRIAN MUTU (2004, 2010)

«Inter», «Verona», «Parma», «Chelsi», «Yuventus» va «Fiorentina» jamoalari safida to'p surgan ruminiyalik boshqa bir sport qoidalarini buzgan Adrian Mutu qonidan ham kokain moddasi topilgandi. U 2004 yilda Joze Mourino boshchiligidagi «Chelsi» safida to'p surgan paytlarida shu muammoga aralashib qolgandi.

Futbolchi 7 oylik diskvalifikatsiya, AFA tomonidan 20 ming funt sterling jarimaga tortildi. Shu bilan birga «Chelsi» FIFA orqali  Mutu talab qilgan 9,6 million funt (12 million evro) tovon puli to'lashdan qutulib qolgandi. Futbolchi Lozannadagi Sport arbitraj sudi murojaat qildi. Biroq sud FIFA qarorini kuchida qoldirdi va jarima miqdorini 17,2 million evrogacha oshirdi.

Mutu 2010 yil yanvarda «Fiorentina» safida o'ynab yurgan paytlarida uning qonidan semizlikka qarshi va to'yinganlik hissini beruvchi dori sifatida qabul qilinuvchi, antidoping agentligi tomonidan sportda qo'llash taqiqlangan sibutramin moddasi topilgan. Natijada Mutu yana 9 oyga futboldan chetlatilgandi.

Ammo bu bilan u faoliyatini yakunlagani yo'q. Mutu Italiyaning boshqa bir jamoasi «Chezena»da bir mavsum to'p surdi. Mavsum yakunida jamoa A seriyani tark etganch, Adrian Frantsiyaning «Ayachcho» klubi safiga borib qo'shildi. Frantsiya chempionatida u Ibrahimovichdan ko'proq gol urishga va'da bergandi. Lekin buni uddalay olgani yo'q. Keyinchalik mahalliy chempionatda va hattoki Hindistonda o'zini sinab ko'rgan futbolchi oldingi darajasiga chiqa olmadi.

 

ABEL ShAV'ER (2005)

Abel Shaver Mozambik terma jamoasining amaldagi bosh murabbiyi, futbol olamiga o'zining mashhur soch va soqol turmaklari bilan tanilgan. Shuningdek Evro-2000 musobaqalari yarim finalida Frantsiya terma jamoasiga qarshi uchrashuv so'nggida Portugaliya darvozasiga kirib ketayotgan to'pni qo'li bilan to'sib qolgan holda qaytarib ham nom chiqargandi. O'shanda penalti belgilanishidan portugaliyaliklar qattiq g'azablanib avstriyalik hakam Benkoga tashlanishgandi. Natijada, Abel Shaver bu harakati uchun 9 oyga, Nunu Gomesh – sakkiz, Paulu Bentu – olti oyga futboldan chetlatilgandi.

Ammo bu futbolchining faoliyatidagi UEFA tomonidan berilgan so'nggi jazo bo'lib qolmadi. 2005 yilning kuzida Abel «Midlsbro» safida o'ynab yurgan kezlari edi.O'shanda UEFA Kubogining «Ksanti» jamoasiga qarshi uchrashuvidan keyin futbolchi doping nazoratidan o'tgan va uning qonidan mushaklar kuchini oshirishga mo'ljallangan metandienon moddasi topilgandi. Futbolchi buni inkor qilsada, bir yarim yilga futboldan chetlatildi. Bu Angliya premer-ligasi tarixida futbolchi ilk bor giyohvand modda emas, kuchaytiruvchi preparatlardan foydalanib diskvalifikatsiya qilinishi edi.

Abel Shaver o'sha paytda 33 yoshda edi. Kelgusi yil yozda u «Midlsbro» bilan shug'ullanib yangi shartnoma imzoladi. Mayda esa MLS vakili «Los-Anjeles Gelaksi»ga safiga o'tdi. U erda Rud Gullit bosh murabbiy bo'lgach Shaverga javob berib yubordi. Bu so'nggi nuqta degani edi.

 

SAADI QAZZOFIY (2003)

Liviya rahbarining Muammar Qazzofiyning o'g'li yuqori darajali futbolchilar safiga kirmaydi. Ammo shunga qaramay Saadi A seriyaning uchta jamoasida – «Perudja», «Udineze» va «Sampdoriya» jamoalarida ro'yxatdan o'tgan va umumiy hisobda ikkita uchrashuvda maydonga tushgan. «Perudja» xo'jayini uni prezident Silvio Berluskoning iltimosiga ko'ra, Italiya va Liviya mamlakatlari munosabatini yaxshilash maqsadida jamoasiga taklif qilgan.

Ammo liviyalik mashhur shaxs maydonga tushmasdan turib nandrolon moddasi iste'mol qilgani aniqlangan va uch oyga chetlatilgandi. Uning futboldagi yulduzlik davri

«Perudja» safida «Yuventus»ga qarshi uchrashuvda 15 daqiqa maydonda to'p surgani bo'lgan.

 

ALEKSANDR RIBKA (2012)…

2011 yilning oktyabr oyida «Shaxtyor» darvozaboni Aleksandr Ribko terma jamoada debyut qildi. Oldinda uni o'z uyida bo'lib o'tadigan Evro kutib turgandi. Biroq yanvarda uning qonidan yurakni quvvatini oshiruvchi furosemid preparati topildi. Futbolchining o'zi bu moddani ozish uchun iste'mol qilganini ta'kidlashicha qaramay, UEFA Ribkani 2 yilga rasmiy uchrashuvlarda ishtirok etishini taqiqladi. Avgutsda futbolchi «Shaxtyor»ni tark etdi. Hozir u 29 yoshda «Dinamo» Kievning zaxirasiga muqim o'ringa joylashgan.

va boshqalar... MAMADU SAKO.

 

Bundan tashqari Mamadu Sako ham Evro-2016dan oldin taqiqlangan modda iste'mol qilgani aniqlandi, biroq bir oydan keyin yana qaytdi. Lekin u Evropa chempionatini o'tkazib yuborishga majbur bo'ldi.

Albatta doping bilan qo'lga tushib faoliyatini keyinchalik barqaror davom ettirganlar ko'plab topiladi. Misol uchun Gvardiola o'z vaqtida 4 oyga chetlatilgan. «Shaxtyor»ning braziliyalik futbolchisi Fred ham 1yilga chetlatilgan. Rio Ferdinand esa oddiy vaziyatda o'ziga shunday tashvish orttirib olgandi. 2003 yilning sentyabrida «Manchester Yunayted» himoyachisi mashg'ulotlardan keyin doping nazorati bo'lishini esdan chiqargan va do'konga borgan, doping nazorat esga tushganida esa kech bo'lgandi. Yakunda 8 oylik diskvalifikatsiya 50 ming jarima to'lagan. Bu Evro-2004 musobaqalarining o'tkazib yuborishiga ham sabab bo'lgan.

Shuningdek O'zbekiston milliy terma jamoasi himoyachisi Anzur Ismoilov ham o'z vaqtida doping nazoratidan o'ta olmagan va besh oy futbol o'ynay olmagandi. Biroq keyinchalik Anzur uchun barchasi ortda qolgan va u hamon terma jamoamizning ishongan himoyachilaridan biri bo'lib turibdi.

Teglar: maradonadan, anzur, ismoilovgacha, faoliyatiga, doping, tosiq, bolgan, mashhurlar,
← OldingaOrqaga →