Ushbu yurt termalarining tarkibiga ko'z yugurtiradigan bo'lsak "kuchli beshlik" chempionatlarining asosiy tarkibida to'p tepadigan futbolchilar bor ekanligini ko'ramiz. Aynan mazkur yurt futbolchilarining ishonchli o'yin ko'rsatishlari sabab, etakchi chempionatlarda qitaning boshqa davlatlaridan kelgan futbolchilar ham asta-sekin to'p surayapti. Italiya "A" seriyasida o'ynayotgan iroqlik Ali Adnan fikrimizni isbotlaydi. Bizda esa, bir futbolchi bundan 16 yil ilgari qalblarimizda umid chirog'ini yoqqan edi. Bu angrenlik Ilyos Zeytullaev edi. Biz quyida ana shu futbolchining faoliyatini esga olib, ancha yillar ilgari uyg'ongan shirin xotiralar haqida hikoya qilamiz.
2001 yilning may oyi. Iordaniya poytaxti Ammon shahri. Bu erda milliy terma jamoamiz jahon chempionati saralashi 1-bosqichining Iordaniyada o'tayotgan 2-davrasida qatnashayotgan va mezbonlarga qarshi uchrashuvdan avval, muddatidan ilgari 2-bosqich masalasini hal etib bo'lgan edi. SHu boisdan termaning o'sha paytdagi murabiyi Vladimir Salkov zaxirada o'tirayotgan bazi futbolchilarga asosiy tarkibdan joy bergan edi. Bu tarkibda muxlislar uchun notanish bo'lgan 16 yoshli Ilyos Zeytullaev ham joy egallagan edi. Uchrashuvda bir bo'lim harakat qilgan futbolchi oradan biroz vaqt o'tib, matbuotning haqiqiy "bombasi"ga sababchi bo'lgan edi. "O'zbek futbolchisi "Yuventus" klubining ko'rigida bo'ladi" degan xabar barchaning diqqat etiborini o'ziga tortgan edi. Barcha o'zbek muxlislari bu yangilikdan behad quvonishgan edi. Bungacha Rossiyaning "Sportakademklub" tarkibida shug'ullangan Ilyos Zeytullaevning Turin superklubiga o'tishiga taniqli italiyalik agent Marko Trabukkining xissasi katta bo'lgan edi. Aynan mazkur agent akademiyaning uch vakili Ilyos Zeytullaev, Viktor Budyanskiy va Sergey Kovalenkolar bilan shartnoma tuzib,"Yuventus" jamoasining ko'rigiga olib borgan edi. 2001 yilning 10 avgust sanasida, o'zbek ishqibozlarining quvonchi ko'kka etdi. Aynan ushbu sanada, "Yuventus" ning Ilyos bilan besh yillik shartnoma tuzgani elon qilindi. Aytish joizki, o'sha vaqtlarda o'nga yaqin futbolchilarimiz Rossiya jamoalarida o'ynayotgan, Maksim SHackix esa Kievning "Dinamo"sida etakchiga aylangan edi. Biroq, Zeytullaevning Italiyaga, yana kimsan "Yuventus" jamoasidan joy egallashi o'zgacha huzur baxsh etgan edi.
O'sha vaqtlarda dunyo matbuoti Zidan va Indzagining "Real" va "Milan"ga ketganiyu, Bufonning "Parma"dan sotib olinib, eng qimmat darvozabonga aylangani qizg'in muhokama qilinayotgan payt, bizlar uchun "Yuve"ning sasosiy transferi bu Zeytullaev bo'lgan edi. Xatto, bu erda u Zidanning o'rnini egallashi haqida ham gap-so'zlar bo'lgan edi. "Yuventus" formasida jamoaning 20 yoshgacha bo'lgan farm-klubida harakatlangan Ilyos uchun asosiy tarkibdagi debyut Italiya kubogi bahslariga to'g'ri keldi. "Sampdoriya"ga qarshi bahsda u xorvatiyalik Igor Tudor o'rniga maydonga tushgan edi. Albatta, "Yuve" ning asosiy tarkibdan o'rin egallash uning uchun ancha qiyin kechishi, oldindan malum edi. Bu erda jahon darajasidagi futbolchilar to'p tepishar, ustiga- ustak aynan uning chizig'ida kimsan Mauro Kamoranezi o'ynar edi.
2002 yilning oktyabr oyida bo'lib o'tgan yoshlar o'rtasidagi Osiyo chempionatini muxlislarimiz haligacha unutishmasa, ajab emas. Sababi, Qatarda bo'lib o'tgan musobaqada O'zbekiston yoshlari o'zlarining bo'lajak "oltin avlod"lari bilan tashrif buyurishgan edi. Marhum Viktor Borisov murabiylik qilgan termada Ilyos Zeytullaev, Ignatiy Nesterov, Aleksandr Geynrix, Islom Inomov, Mansur Saidov, Yaroslav Krushelnickiy, Ildar Magdeev, Nodir Qo'ziboev kabi futbolchilar o'rin egallagan edi. Ushbu musobaqa O'zbekiston futboli tarixidan joy oladi. Sababi, ushbu musobaqa orqali, biz ilk bora yoshlar o'rtasidagi jahon chempionati yo'llanmasiga ega chiqqan edik. Albatta, bu muvafaqiyatga ushbu termada sardor bo'lgan Ilyos Zeytullaevning xissasi katta bo'ldi. Ayniqsa chorak finaldagi Suriya yoshlari bilan hal qiluvchi o'yindagi urgan goli juda chiroyli bo'lgan edi. Bu uchrashuvda vakillarimiz 4:0 hisobida g'alabaga erishgan va yarim final yo'llanmasini qo'lga kiritishdan tashqari, kichik mundial chiptasini ham qo'lga kiritgan edi.
BAAda o'tgan kichik jahon chempionatida O'zbekiston yoshlari Mali, Argentina va Ispaniya bilan bir guruhdan o'rin egallaydi. Termaning murabiylar shtabiga esa, germaniyalik Xans Yurgen Gyode qo'shiladi. Aytish joizki, ushbu jahon chempionatida Ilyos va uning jamoadoshlari birorta ochkoni qo'lga kirita olmaganiga qaramay, muxlislarning olqishiga sazovor o'yinlar namoyish etishadi. Jumladan, Argentina yoshlariga qarshi bahsda yurtdoshlarimiz uzoq vaqt hisobda oldinda borishadi. Xatto, bir vaziyatda Zeytullaev uzoqdan gol kititishiga bir bahya qoladi. Faqatgina darvoza to'sini argentinaliklarni goldan asrab qoladi va uchrashuvning so'nggi daqiqalarida Kavenagining kiritgan ikki goli ularga g'alaba keltiradi. Ispaniyaga qarshi bahsda esa, muxlislar Inesta va Zeytullaev qarama-qarshiligiga guvoh bo'lishadi. Aynan "Barsa"ning bo'lajak yulduzi kiritgan gol uchrashuvda hal qiluvchi ahamiyat kasb etadi. Zeytullaev kichik mundialni ko'z yoshlar bilan tark etadi. O'sha vaqtda ko'pchilik bu yoshlarning kattalar o'rtasidagi musobaqaga ham borishini taxmin qila boshlashadi.Tez orada Yurgen Gyode milliy terma jamoaning ham murabiylar shtabidan o'rin egallaydi va termaga tajribali futbolchilar qatori BAA mundialida qatnashgan bir necha yoshlarni jalb eta boshlaydi. Jumladan, Zeytullaevni ham. Tajribali va yosh futbolchilar jam bo'lgan terma 2004 yili Xitoyda bo'lib o'tgan Osiyo kubogida ancha mazmunli o'yinlar namoyish etadi. Faqatgina chorak bilan bo'lib o'tgan o'yinda terma jamoa penaltilar seriyasida omadsizlikka uchrab, musobaqa bilan xayrlashadi. Zeytullaev bu musobaqada Qosimov, Fyodorov, SHirshov va Akopyanc kabi tajribali futbolchilar bilan elkama-elka to'p tepadi.
Bu vaqtga kelib, u Turinda muammolarga duch kelayotgan edi.
Gap shundaki, "Yuventus" farm klubida faqatgina 20 yoshgacha bo'lgan futbolchilar o'ynashi mumkin edi. Ilyosning yoshi esa, bu talabga javob bermas edi. Uning asosiy tarkibga kirishi ham deyarli ilojsiz edi. CHunki Fabio Kapello har bir uchrashuvda tajribali futbolchilariga tayanar edi. SHu sabab, o'zbekistonlik fubolchining Turinni tark etishdan boshqa chorasi qolmagan edi. "Udineze" va Moskvaning "Lokomotiv" jamoalari ko'rigida bo'lgan futbolchi ohir oqibat "A" seroyaning boshqa jamoasi "Redjina" bilan 3 yillik shartnoma tuzadi. Qizig'i bu jamoaga u "Akademklub" va " "Yuventus" farm klubida birga to'p surgan do'sti Viktor Budyanskiy bilan birga yo'l oladi. Nihoyat 2005 yilning 19 mart sanasida u o'zining "A" seriyadagi debyutini nishonlaydi. Taqdirni qarangi, uning debyut uchrashuvi o'zining sobiq jamoasi hisoblangan "Yuventus" ga qarshi to'g'ri keldi. Mazkur uchrashuvda angrenlik yigit uchrashuvning 75-daqiqasida Marko Borello o'rniga tushadi. Uning ikkinchi uchrashuvi esa, may oyida "San Siro" stadionida "Inter"ga qarshi kechadi. Afsuski, "Redjina" da ham uning asosiy tarkibga kirishi oson bo'lmaydi. Aynan "Inter"ga qarshi bahs uning uchun "A" seriyadagi so'nggi bahs bo'ldi.
2006 yilning yanvar oyida "Redjina" rahbarlari Ilyosni "B" seriya vakili "Krotone"ga ijaraga berishadi. Bu erda yarim mavsum o'ynagan futbolchi, nihoyat asosiy tarkib azosiga aylanadi. Bu erda u jami 13 uchrashuvda maydonga tushib, raqiblar darvozasini 3 bor ishg'ol qiladi. Yozda esa, "Jenoa"ga ijaraga beriladi. Takidlash kerakki, bu vaziyatda "B" seriyaga bo'lgan qiziqish har doimgidan ortgan edi. Buning sababi esa, kelishilgan o'yinlar sabab "A" seriyadan tushurib yuborilgan "Yuventus"ning bu ligadagi ishtiroki edi. Genuyaliklar safida asosiy tarkibda tusha boshlagan Ilyos, nima uchun so'nggi vaqtlarda terma jamoaga jalb etilmayotganini, tushuna olmayotgan edi. Muxlis va jurnalistlarning talabini termaning o'sha vaqtdagi murabiyi Valeriy Nepomnyashiy uni termaga jalb etadi. Zeytullaev ham bunga javoban Bangladesh va Qatarga qarshi bahslarda gol uradi. Nihoyat, Ilyos uchun yaxshi kunlar kelayotgan edi. Biroq "Jenoa" rahbarlarining qishki tanaffusda tarkibni kuchaytirish uchun Paolo Di Kanioni jalb etgani, Zeytullaevning yana jamoasini o'zgartirishiga ishora bo'ldi. Uning keyingi manzili "Vichence" bo'ldi. Bu erda u 6 uchrashuvda maydonga tushdi. Bu vaqtda terma jamoaga yangi murabiy etib tayinlangan Rauf Inileev uni faqat bir uchrashuvga chaqiradi. Xitoy Taypeyiga qarshi o'rtoqlik uchrashuvidan so'ng, murabiy Zeytullaev borasida shunday fikr bildiradi. "Uning harakatlarini diqqat bilan kuzatdim. Biroq uning boshqa futbolchilardan ortiq alohida hususiyatini ko'rmadim". SHu sabab, murabbiy uni 2007 yildagi Osiyo Kubogi bahslariga jalb etmaydi va Ilyosning ishlari borgan sari ortga keta boshlaydi. Uning navbatdagi jamoalari endi "C" seriya vakillari hisoblanmish "Verona","Peskara" va"Virtus Lanchiano" jamoalari bo'ladi. Terma jamoa murabiylari esa, yarim himoyachini boshqa bezovta qilishmaydi. 2014 yili Ilyos Xorvatiya birinchi divizioni hisoblangan "Gorica" bilan kelishuvga erishadi. Bu erda 6 uchrashuv o'tkazgan futbolchi yakunda futbolchilik faoliyatini yakunlaganini elon qiladi.
2016 yilning yoz oylarida esa, Zeytullaev o'zining yoshi ikki yilga kichraytirilganini aytib shov-shuvlarga yana bir bora sababchi bo'ldi. Bu borada u shunday deydi: "Yoshni kichraytirish muammosi faqat O'zbekistonda emas, butun dunyoda qilinadigan ish. Yorqin misol, Lusio. Ammo yosh futbolchilarni bu ishga qo'l urmasliklarini, mening xatoimni takrorlamasliklarini istagan bo'lar edim".
Hozirda Zeytullaev Italiyada bolalar jamoasida murabbiy bo'lib ishlamoqda. Umid qilamizki, Ilyos o'zining futbolchilikda erishmagan yutuqlariga, murabiylikda erishadi.
Maqsud Yahyoev
Bosh sahifaga
1977