Unda moziy yulduzlari haqida so'z boradi.
Tibr daryosining mavjli to'lqinlari bilan jilolangan “Petro Nenni”, shafaqqa termulgan holda mag'rur va jo'shqin nigoh bilan tunni qarshi olayotgan ko'hna “Kolizey”, tomchilari shodon o'ynagan “Trevi” favvorasi va keksaligini “vaj” qilayotgan viqorli “Vittoriano”. Ular Rim rakurslariga o'zgacha zeb berib, shaharni yanada mahobatli va savlatli qilib ifoda etadi. Rim hamisha o'z tarovati, qadimiyligi, takrorlanmas inikosi va zaminida kamol topgan o'g'lonlari bilan faxrlanib keladi. Zero, Apennin yarimorolining qadim kentida tug'ilib voyaga etgan insonlar shu diyorga o'zgacha sadoqatini bag'ishlay olganlar. Bugungi ruknimizda Rimning asl o'g'loni, Italiya futbolining darg'asi, “Roma” klubining sodiq sardori va “Skuadra Adzurra”ning engilmas gladiatori Franchesko Totti haqida hikoya qilamiz. Yaqin daqiqalar davomida hukmingiz markazida rimlik ijrochining salobatli va sadoqatli faoliyati.
“Buzoqlar mamlakati” jahon futboliga hamisha etuk millionlar o'yini ijrochilarini “hadya” qilib, ular timsolida sadoqat va vafo kabi tuyg'ularni qalblarga jo aylagan. Italiyalik ko'plab mohir charm to'p ustalari nafaqat futbolchi sifatida nom qozonishgan balki, o'z jamoasiga sodiqligi bilan ham tillarda doston bo'lishgan. SHunday afsonalardan biri bu so'zsiz Franchesko Tottidir. “Roma” uchun borini bergan, butun umrini, yoshlikdagi kuch-u g'ayratini shu jamoa uchun ato etgan, eng qiyin damlarda ham “bo'rilar” bilan birga bo'lib, rimliklarning g'alabalariga munosib hissasini qo'sha olgan hujumkor yarim himoyachining yulduzli faoliyatini o'zgacha pozitiv tuyg'ular ila yod olamiz. Franchesko hamisha o'z oldiga ulkan maqsadlar qo'yardi, shu maqsadi yo'lida ortga chekinmas, hayotda olgan ko'nikmalarini amalda qo'llab, eng kerakli onlarda to'g'ri xulosalar chiqarar edi. Mashhur hind davlat arbobi Maxatma Gandining “Hayotiy maqsad to'g'ri yashash, to'g'ri fikrlash va to'g'ri ishlar bajarishdan iborat”, degan iqtibosi bugungi qahramonimizning hayotiga uyg'unlashgan desak mubolag'a qilmagan bo'lamiz.
Rim darg'asi
Franchesko Totti 1976 yil 27 sentyabr kuni Rimning Appion Latino tumanida bankir Lorenso Totti oilasida tug'ilgan. Yosh Franchesko hamma bolakaylar qatori o'yinqaror va sho'x bo'lib, uyi yaqinidagi sohildan beri kelmas, maktabdan tashqari bo'sh vaqtlarida esa suzish to'garagiga qatnardi. Tottilar oilasi futbol maktabidan biroz uzoqroq hududda istiqomat qilganliklari uchun Franchesko asosan plyajda to'p tepib, millionlar o'yini sir-asrorlarini o'rganishga harakat qilardi. Bolaligidan futbolga qiziqishi yuqori bo'lgan qahramonimiz keyinchalik bu o'yin bilan jiddiy shug'ullana boshladi. 7 yoshidan boshlab mahalliy “Fortitudo” klubining bolalar jamoasida to'p tepishni boshlaydi. Keyinchalik esa “Smit Trasttevere” va ”Lodijani” klublarining yoshlar jamoalarida o'zini sinab ko'radi. 1989 yilda “Roma” klubining yoshlar jamoasi Totti bilan shartnoma tuzadi va 3 mavsum “bo'rilar” tarkibida o'zining ajoyib o'yinlarini namoyish etadi. SHu bilan birga, Franchesko maktabdagi talimini ham tashlab qo'ymadi va fanlarni alo baholarga o'qib, yakunda o'rta maktabni oltin medal bilan bitirdi. Lekin, futbolga bo'lgan mehri tufayli keyinchalik millionlar o'yini bilan butunlay oshno tutindi. 1992 yilgi mavsumga kelib esa rimliklarning asosiy tarkibiga sekin-asta jalb qilina boshladi. Oradan bir yil o'tib, o'sha vaqtlardagi rimliklarning bosh murabbiyi Vuyadin Boshkovning yordami bilan klubning asosiy tarkib o'yinchisiga aylanib oladi. Eng qizig'i yugoslaviyalik mashhur yarim himoyachi Sinisha Mixaylovich taklifiga ko'ra asosiy tarkibga jalb qilinganligini qahramonimizning o'zi juda ko'p takidlab o'tgan. “Roma” tarkibida ajoyib o'yin namoyish etishi Italiyaning yoshlar va o'smirlar terma jamoalari murabbiylarini ham etiborini tortmay qolmadi. Totti parallel ravishda klubda va yoshlar terma jamoasi tarkibida o'yinlarda ishtirok etishni boshlaydi. 1996 yilda yoshlar o'rtasida Evropa chempionatida tengdoshlari Nesta, Panuchchi, Veri singari o'yinchilar bilan qita chempioni bo'lishga erishdi. Ushbu qo'lga kiritilgan sovrin Tottining hayotida burilish yasab, futbolchi sifatida o'ziga bo'lgan ishonchi kerakli darajada oshishiga xizmat qildi. 1994 yil 4 sentyabr sanasida “Fodji” klubiga qarshi kechgan uchrashuvda “Roma” tarkibida A Seriyadagi birinchi golini urishga muvaffaq bo'ldi. Umuman olganda, Totti o'sha mavsumda klubdagi raqobatga qaramay ichki birinchilik bahslarida 21 ta o'yinda ishtirok etdi. 1996 yilda “Roma”da bosh murabbiy almashishi ortidan Franchesko bir muddat zaxira o'rindig'iga mixlanib qoladi. Karlos Byankining tanlagan tarkibidan qahramonimizga joy topilmadi va klub rahbariyati hattoki uni “Sampdoriya” klubiga sotib yuborish yoki “Ayaks”dagi Yari Litmanenga “rokirovka” qilish variantlarini ko'ra boshlashadi. Ammo, vaziyat o'zgaradi. A Seriyaning navbatdagi bahsida “Milan” ga urilgan gol va ichki birinchilikdagi ishonchli o'yinlar uni “bo'rilar” safida olib qoladi. Franchesko uchun 1997 yilgi mavsum starti ajoyib boshlanganligiga qaramasdan chempionat o'rtasida oyog'idan qattiq jarohat olib, malum muddat davolanishiga to'g'ri keladi.
“Bo'rilar” sardori
2001 yilgi mavsum Franchesko uchun juda ham omadli keladi va A Seriyadagi o'zining ilk va so'nggi bo'lib qolgan chempionligini nishonladi. SHuningdek, ichki birinchilikda 9 bora kumush medal, 1 marta bronza medalga ega chiqdi, 2001 va 2007 yilgi mavsumlarda Italiya kubogini qo'lga kiritdi. SHu bilan birga, ikki marta mamlakatning eng yaxshi futbolchisi bo'lishga erishdi, 2007 yilda A Seriya to'purari va ”Oltin butsa” sohibi bo'ldi hamda 2017 yilda katta futboldagi faoliyatini yakunlab, butsalarini mixga ildi. Uning faoliyatidagi eng yorqin natijasi esa so'zsiz 2006 yilda Italiya terma jamoasi bilan jahon chempioni bo'lganidir. Totti terma jamoa tarkibida 1998 yildan 2006 yilgacha jami 58 ta o'yinda ishtirok etdi va 9 ta gol kiritishga erishdi. Rim imperatorining faqat bitta orzusi bor edi – ECHL g'olibligi. Ha, hayot bir to'kis va tekis emas, Totti uchun “shalpangquloq” kubok orzuligicha qoldi va yuragining qaysidir bir chetiga armon bo'lib bitildi.
Erishgan yutuqlari:
Italiya chempioni (2001)
Italiya kubogi sohibi (2007, 2008)
Italiya superkubogi g'olibi (2001, 2007)
Jahon chempioni (2006)
Evropa vice chempioni (2000)
Italiyaning eng yaxshi futbolchisi (2000, 2003)
Yoshlar o'rtasida Evropa chempioni (1996)
A Seriya to'purari (2007)
Sadoqat!
Darhaqiqat, Totti atigi bir marotabagina Skudettoni qo'lga kiritdi, lekin “Roma” bilan bir umr birga bo'ldi. Faqat “bo'rilar” uchun yashadi, Rimni sevdi va jamoasiga sodiqligini isbotladi. Lev Tolstoyning “Kuchli insonlar hamisha oddiy bo'ladi”, degan gapi bor. Mazkur ibora negizida nechog'lik katta mano borligini qahramonimiz bosib o'tgan faoliyatida ko'rishimiz mumkin. CHindan ham Francheskoga faoliyati davomida juda mashhur top klublardan ko'plab shartnomalar taklif qilishdi, juda katta summalardagi maoshlar vada qilishdi. Ammo, u “Roma”dan ketmadi, shu klub uchun butun faoliyatini bag'ishladi. Hech qachon boylik, mashhurlik va hashamat ortidan quvmadi va butun umrini oddiylik bilan o'tkazdi. Franchesko ”Roma” safidagi 25 mavsumi davomida 786 ta o'yinga maydonga tushdi va 307 ta to'p kiritishga erishdi hamda 18 mavsumda jamoasini sardor sifatida maydonga boshladi.
Klaudio Raneri Franchesko haqida shunday degan: “Italiyaning uchta ramzi bor – Kolizey, muqaddas Petra sobori va Totti!”. Rimliklar Francheskoni “Bimbo d’Oro” (tilla bola) deya erkalatishar edi. U “Roma” tiffozilari uchun suyukli, sadoqatli va qadrli “bolakay” bo'lgan. Hamisha kindik qoni to'kilgan yurt uchun barcha imkoniyatlarini bag'shida qila olgan. Qolaversa, qahramonimiz A Seriyaning eng drammatik bahslari-yu, qo'hna qita miqyosidagi o'yinlarda o'zining yuksak qirralarini namoyon etib, “Derby della Capitale” deya atalmish poytaxtning “qonli” derbilarida “bo'rilar galasi” safida turib mardonavor “jang” qilgan.
Sen hamisha Rimda sadoqat timsoli bo'lib qolasan – Bimbo d’Oro...
Farrux Doniyorov tayyorladi
Bosh sahifaga
335