O'zbekiston OTJ erta uyga qaytganidan keyin Qatarda bo'lib o'tgan Osiyo chempionatiga bo'lgan qiziqishim ancha pasaygan va uning yakun topishini sabrsizlik bilan kutgan edim. Zero, biz bilan bir guruhdan joy olgan Iroq hamda Janubiy Koreya yoshlarining g'alabali yurishlarini kuzatgan har qanday fidoiy muxlisining ko'zlarida yosh g'iltillagan bo'lsa ajabmas. Ularning xursandchiligini kuzata turib, o'zimning ko'nglimga hech nima sig'may qoldi. Axir, ularning o'rnida biz xuddi shu tariqa bayram qilishimiz kerak emasmidi?
Uchinchi o'rin uchun baxs qanchalik murosasiz kechgan bo'lsa, final uchrashuvi ham shu qadar qiziqarli va baxslarga boy bo'ldi. Garchi, Janubiy Koreya terma jamoasi dramatik tarzda kechgan final uchrashuvida imkoniyatni boy bergan bo'lsa-da, bu mag'lubiyat ularning ko'ngillarini xira qilmasligi turgan gap. Muhimi, olimpiada yo'llanmasi qo'lga kiritildi va endilikda ular Braziliya maydonlarida o'z mamlakat sharafini munosib himoya qilishga urinishadi.
Hech o'ylab ko'rdingizmi, olimpiya terma jamoamiz o'z guruhidan chiqa olganida, Rioga ancha yaqinlashib qolardik. Zotan, ushbu musobaqa oldidan barchamizga ma'lum ediki, terma jamoamiz uchun eng og'ir vazifa bu - o'z guruhidan chiqib, chorak finalga yo'llanmani qo'lga kiritish. Ha, biz o'z guruhimizdan chiqqanimiz bilan bir oyog'imiz bilan Rio ostonasini bosib o'tgan bo'lardik. Afsuski, ushbu niyatimiz amalga oshmadi. Bu vazifani uddalagan Janubiy Koreya hamda Iroq terma jamoalari yozgi olimpiadada qatnashadigan bo'lishdi. Ular uddalashdi!
Endi bizning mutaxassislarimiz, «iste'dodli g'ijjakchilar» o'z ishini sidqidildan bajarishni boshlashadi va «Biz kuchli guruhdan o'rin egallagan edik, guruhimizdagi ikkala terma jamoa ham olimpiyadada qatnashadigan bo'lishdi, ammo shunga qaramay, biz ular bilan tengma-teng o'ynadik», qabilidagi so'zlar takror va takror yangraydi. Ehtimol, ular bu so'zlar orqali o'zlarini oqlashar yoki o'z ko'ngillarini ko'tarib qo'yishar. Lekin, biz bu quruq gaplarga ishonmaymiz. Kuchli tarkibga ega bo'lib turib ham o'z guruhimizdan chiqa olmaganimiz ayanchli. Buni hech qanday so'z bilan oqlab bo'lmaydi.
Olimpiya terma jamoamiz futbolchilarini tarbiyalagan hamda ushbu jamoani shakllantirishga ulkan hissa qo'shgan Nuraliev, Evstafeev, Ubaydullaev va Lushchan kabi mutaxassislarimizning barchasi bugungi kunda olimpiyachilarimiz bilan birga emasliklari ajablanarli. 1993, 1994, 1995 hamda 1996 yilda tavallud topgan futbolchilar bilan birgalikda shu kungacha turli musobaqalarda zafar quchgan mutaxassislarimizga nima uchun imkon berilmadi? Ular hozirda qaerda va nima ish bilan band? Ochig'i, bu biz uchun juda va juda tushunarsiz bo'lgan holatdir. Axir, bu futbolchilarning imkoniyatini ular hammadan yaxshi bilishardi-ku, nima sababdan ushbu to'rtlikni quvlab, jamoani qo'shqo'llab Samvel Babayanga topshirishdi?!
Yodingizda bo'lsa, bir paytlar 1989 yilda tavallud topgan yoshlar terma jamoamiz Osiyo chempionatining finalida BAA terma jamoasiga 1-2 hisobida mag'lub bo'lgandi. O'shandan so'ng, arab amirliklarining o'sha jamoasi asosiy terma jamoa yuzini tashkil qildi va ENG MUHIMI uning bosh murabbiyi hanuzgacha o'zgartirilgani yo'q. O'sha tarkib futbolchilari avvaliga yoshlar o'rtasida Osiyo chempionatida g'oliblikka erishishdi, yoshlar o'rtasida jahon chempionatida qatnashishdi, keyinchalik olimpiada yo'llanmasini qo'lga kiritishdi va endilikda asosiy terma jamoa bilan birgalikda o'tgan yili Avstraliya maydonlarida bo'lib o'tgan Osiyo chempionatida bronza medali sohibi bo'lishdi. Mana, barqarorlik qaerda!
Bitta mutaxassisga deyarli o'n yil vaqt ajratilib, son-sanoqsiz imkoniyat taqdim etilganidan so'ng u Osiyoda o'z o'rniga ega bo'lgan kuchli terma jamoani shakllantira oldi.
Gap aslida uning juda etuk mutaxassis ekanligida ham emas. Yo'q, Mahdi Alining iste'dodiga cheksiz xurmat bildirgan holda ta'kidlashim kerakki, bu muvaffaqiyatlarda uning xizmatlari katta emas. Uning qo'l ostidagi futbolchilar, aynan bizning terma jamoamiz bilan finalda baxs yuritgan va Toshkentda Abramovning olimpiya terma jamoasi ustidan g'alabani ilib ketib, London-2012 yo'llanma masalasini hal qilgan o'sha avlod vakillari chindan ham juda kuchli hisoblanishadi.
Mahdi Alining asosiy yutug'i shundaki, u ushbu futbolchilarni bitta jamoa ichiga jipslashtira oldi. Jamoa ichida chin ma'noda haqiqiy sarkarda bo'la oldi va ichki muhitni ajoyib shakllantirgan holda jamoani boshqardi. Iste'dodli futbolchilar o'z boshqaruvida qaysi insonni ma'qul ko'rishsa hamda o'sha murabbiy bilan o'zlarini erkin his qilib, u bilan do'stona munosabatda bo'lib qolishsa - ana o'shandagina g'alabali damlar ham o'zini ko'p kuttirib qo'ymaydi.
Futbolchi o'zining kuchiga ishonsa, uning qo'lidan ko'p narsa keladi. Uni ruhlantirish va haqiqatdan ham o'z kuchiga ishontira olish uchun jamoada kuchli psixolog murabbiy bor bo'lishi zarur. Mahdi Ali - aynan shunday murabbiy. Uning muvaffaqiyatlar siri shunda, deb o'ylayman.
Endi bir necha yil ortga qaytamiz. O'zingiz bir taqqoslab ko'ring, 2008 yilda yoshlar o'rtasida Mahdi Alining BAA yoshlar terma jamoasi bilan finalda bellashgan 1989 yilgi futbolchilarimiz hozirda qaerga g'oyib bo'lishgan? Fozil Musaev hamda Islom To'xtaxo'jaev bundan mustasno. Chunki ular haligacha tema jamoamizga nomzod futbolchilar hisoblanishadi.
Qatar maydonlarida Osiyo chempionatida qatnashgan bizning olimpiya terma jamoamizda ham yuqori saviyali, iste'dodli futbolchilar jamlanishgan edi. Biroq, nazarimda, ularga Mahdi Alidek bosh murabbiy etishmadi.
Ochig'ini aytaman, nima sababdan bu jamoa aynan Samvel Babayanga ishonib topshirilganini tushunolmayman. Yana ham ochiqroq bo'laman, ushbu mutaxassis nima sababdan hanuzgacha asosiy terma jamoamiz boshqaruvini tark etmagani men uchun qorong'u.
Muxlisu mutaxassislar Babayanning «Paxtanakorchilik sindromi»ga chalinganini bilib qolishdi. Barchamiz o'z ko'zimiz bilan ko'rib, bularning guvohiga aylandik. Birinchi o'yinda bozori chaqon qaynagan savdogarga o'xshab, tinmay «Paxtakor» futbolchilarining xizmatlaridan foydalangan mutaxassis, ushbu xatosidan kerakli xulosa chiqarmadimi yoki chiqarishni istamadimi, xullas, ikkinchi va uchinchi o'yinda ham Babayan o'sha-o'sha tarkib futbolchilari xizmatlaridan foydalanishda davom etdi.
Shu o'rinda savol tug'ilishi tabiiy: Nimaga bu borada undan so'rov bo'lmadi yoki mutasaddilar hech qanday jazo qo'llamadi? Nimaga ayrim OAV vakillari bu holat yuzasidan tushuntirish bildirishini so'rashmadi?
Bir vaqtlar Abramovga: «Sen o'yinni sotding!» degan, Qosimov davrida mag'lubiyatlardan bezib: «Biz o'zbek futboliga boykot e'lon qilamiz!» degan muxbirlar nega jim? Babayanning kamchiliklarini ko'rsatish chiqish shart! Bugun u nuqul «o'zinikini» tiqishtirib yuraversa, ertaga milliy terma jamoamiz boshiga ham shu kunlar tushmasligiga kim kafolat bera oladi?
Babayanning Shohrux Gadoev o'rnida Stanislav Andreevni, Shuhrat Muhammadiev o'rnida esa Daron Hoshimovni hamda Nesterov va Suyunovdek mohir darvozabonlarni chetga surib, asosiy darvozabon o'rnida Lobanovni munosib ko'rganida juda ko'pchilik ajablangan edi. Bugun esa bu hissiyotlar ikki karra oshdi.
Qatardagi U-23 musobaqasida «Tanish-bilishchilik»dan foydalanib, o'zining shaxsiy maxsulotlarini reklama qilish bilan ovora bo'lgan mutaxassisga shaxsan mening ishonchim so'nib bo'ldi.
To'g'ri, u milliy terma jamoamiz bilan juda muvaffaqiyatli ishtirok etib kelmoqda, ammo baribir kelajakda Samvel Babayan kerakli natijani qo'lga kirita olishiga ishonchim komil emas. Oldinda hali yana qanchadan-qancha muhim uchrashuvlar bor. Shu sababli, uning «ochko'zligi»ni inobatga oladigan bo'lsam, 3-4-ta legioner futbolchilarimiz bilan birgalikda butun boshli «Paxtakor» jamoasini maydonga tushiraversa, ushbu tarkib bilan jahon chempionatiga chiqishimiz amri mahol.
Maqsadga erishishimiz uchun Babayan ushbu qing'ir ishlaridan voz kechishi yoki bosh murabbiy lavozimini tark etishi lozim. Ana o'shandagina qandaydir umid uchqunlari paydo bo'lishi mumkin. Shunchaki, Babayan rasmiy bayonot berib, o'z ayblarini tan olgan holda, barcha oldida bu ishga qaytib qo'l urmaslikka va'da berishini kutmoqdaman. Hammammz kutyapmiz. Hozircha bundan ortig'iga da'vo qilish niyatimiz yo'q.
Har qalay, o'lkamizda juda iste'dodli futbolchilar avlodi etishib chiqmoqda. Aynan ushbu olimpiada musobaqasida qatnashgan va ma'lum sabablarga ko'ra qatnasha olmagan futbolchilarimiz kun kelib milliy terma jamoamiz yuzini tashkil qilishiga shubham yo'q. Faqatgina ularga kuchli bosh murabbiy kerak.
BAA terma jamoasini Mahdi Ali ishonchli tarzda boshqarib kelmoqda, Iroq olimpiya terma jamoasi bosh murabbiyi Abdul G'ani Shahad esa katta ehtimol bilan yaqin orada asosiy terma jamoani ham qabul qiladi va u bilan hali ko'plab muvaffaqiyatlarga erishadi.
Xo'sh, bizda-chi, kim bu ishni o'z zimmasiga oladi? Temurmalik Tojiddinzoda
— deya xabar beradi uff.uz nashri.